Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, hoger beroep personen- en familierecht

De man is het niet eens met de door de rechtbank vastgestelde ingangsdatum. Hij stelt dat hij pas van de procedure over de alimentatie voor de dochter op de hoogte is geraakt op de dag dat de bestreden beschikking aan hem werd betekend.

De dochter voert hiertegen verweer.

Indien de rechter een onderhoudsbijdrage vaststelt of een bestaande bijdrage wijzigt, geldt als hoofdregel dat de (nieuwe) bijdrage ingaat vanaf de datum van de beslissing. De rechter kan een eerdere ingangsdatum vaststellen, maar dan dient hij zich – ambtshalve – rekenschap te geven van de gevolgen daarvan.

Vast staat dat de advocaat van de dochter de man met een aangetekende brief van 22 april 2022 heeft verzocht om financiële stukken te verstrekken om op basis daarvan te kunnen berekenen of en met welk bedrag de man alimentatie voor de dochter zou moeten betalen. De man heeft aan dit verzoek geen gehoor gegeven. De man was verder ook niet op de hoogte van de (financiële) situatie van de dochter.

Vervolgens heeft de dochter een periode getwijfeld of zij een procedure tegen haar vader wilde beginnen en niets ondernomen. Op 23 december 2022 heeft de dochter alsnog een verzoekschrift tot vaststelling van alimentatie bij de rechtbank ingediend. Het hof is van oordeel dat de man vanaf de datum van indiening van het verzoekschrift (pas) rekening heeft kunnen en moeten houden met een gerechtelijke vaststelling van alimentatie. Tot 23 december 2022 was er nog teveel onduidelijkheid. Daarom moet de man per 23 december 2022 een bijdrage betalen.

behoefte

De man voert aan dat uit de stukken niet blijkt dat de dochter daadwerkelijk een MBO-opleiding volgt en dat de dochter onvoldoende stukken ter onderbouwing van haar situatie heeft overgelegd. Ook blijkt niet met welk deel de moeder van de dochter kan bijdragen in de kosten van de dochter.

De dochter voert hiertegen verweer.

De man stelt dat voor de bepaling van de behoefte van de dochter uitgegaan moet worden van de WSF-norm (Wet Studiefinanciering). De dochter heeft voor het bepalen van de hoogte van haar behoefte een uitgavenlijst overgelegd. Zij heeft, op basis van informatie van het Nibud, berekend dat haar behoefte na vermindering met de zorg- en huurtoeslag € 1.186,- per maand bedraagt. Zij refereert zich aan het oordeel van het hof wat betreft de stelling van de man dat uitgegaan moet worden van de WSF-norm.

Het hof ziet in de stukken van de dochter en de stellingen van partijen geen aanleiding om af te wijken van de gangbare methode om aansluiting te zoeken bij de WSF-norm. De WSF-norm voor een uitwonende MBO-student bedraagt in de tweede helft van 2022 volgens de tabel normbedragen jongmeerderjarigen voor levensonderhoud en les- en collegegelden € 869,31 per maand.

De man stelt dat rekening moet worden gehouden met de eigen inkomsten van de dochter en dat de dochter te weinig financiële gegevens heeft overgelegd over haar inkomsten en haar algehele situatie.

De dochter betwist dit en is van mening dat met haar eigen inkomsten geen rekening moet worden gehouden bij het bepalen van de hoogte van haar behoefte. Zij zag zich genoodzaakt om inkomsten te verwerven omdat haar vader niet wilde bijdragen in haar kosten, terwijl zij geen recht had op een aanvullende studiebeurs vanwege de hoogte van het inkomen van haar vader. De dochter heeft toegelicht dat haar inkomsten uit werkzaamheden bij een autoschadeherstelbedrijf aanvankelijk € 333,- netto per maand hebben bedragen. Omdat zij deze werkzaamheden niet meer goed kon combineren met haar opleiding is zij hiermee per maart/april 2023 gestopt. In augustus 2023 is zij begonnen met het verrichten van werkzaamheden bij een autopoetsbedrijf . Haar inkomsten hieruit bedragen volgens de dochter maximaal € 150,- netto per maand.

Het hof overweegt als volgt. Op grond van artikel 1:392 van het Burgerlijk Wetboek (BW) in verbinding met artikel 1:395a BW, geldt de onderhoudsplicht van ouders jegens hun jongmeerderjarige kinderen ongeacht hun behoeftigheid. Aan jongmeerderjarige kinderen (in de leeftijd van achttien tot eenentwintig jaar) kan, met andere woorden, niet de eis worden gesteld dat zij in hun eigen onderhoud dienen te voorzien. Op de jongmeerderjarige rust geen verplichting om zijn of haar verdiencapaciteit te benutten. Daarnaast is er ook niet de verplichting om (bestaande) mogelijkheden, door middel van een (bij)baantje een eigen inkomen te verwerven, te benutten. Dat betekent echter niet dat eigen inkomsten van de jongmeerderjarige geen invloed kunnen hebben op de alimentatie. Deze inkomsten zijn immers wel van belang voor de omvang van de behoefte van de jongmeerderjarige aan een onderhoudsbijdrage. Volgens de richtlijnen kunnen structurele eigen inkomsten van een jongmeerderjarige de behoefte verlagen.

Het hof heeft uitsluitend financiële gegevens van de voormalige inkomsten bij het autoschadeherstelbedrijf van de dochter ontvangen. Mede gelet op het feit dat financiële stukken van de wijzigingen in het inkomen van de dochter ontbreken (omdat ze die niet heeft overgelegd), is het hof van oordeel dat het er voor moet worden gehouden dat de dochter is staat is om zich in redelijkheid een structureel inkomen te verwerven van (gemiddeld) € 200,- per maand. Daarom zal het hof dit bedrag in mindering brengen op de behoefte van de dochter. Er resteert dan een bedrag van € 669,31 waarin de ouders naar draagkracht dienen te voorzien.

verdeling naar draagkracht over de ouders

De vader heeft gesteld dat de dochter inzichtelijk moet maken hoeveel de moeder kan bijdragen in de behoefte van de dochter.

De dochter heeft tijdens de mondelinge behandeling een toelichting gegeven op de situatie van haar moeder en op de wijze waarop haar moeder tracht bij te dragen in haar kosten. Zij stelt dat de draagkracht van haar moeder minimaal is en moet worden gesteld op € 25,- per maand.

Namens de vader wordt dit betwist. Wanneer de dochter, zoals zij heeft verteld, regelmatig bij haar moeder gaat eten, de moeder af en toe kleding voor de dochter vergoedt of de dochter gebruik mag maken van de auto van de moeder, leidt dit al gauw tot een bedrag van circa € 100,- per maand.

Het hof stelt vast dat de dochter geen financiële gegevens van de moeder heeft overgelegd zodat het hof zich geen beeld kan vormen over de situatie en draagkracht van de moeder. Dit dient voor rekening en risico van de dochter te komen. Dat de moeder geen gegevens wil verstrekken, omdat zij niet wil dat de man hiervan kennis neemt, maakt dit niet anders. Het hof vindt het standpunt van de advocaat om rekening te houden met een bijdrage van de moeder van € 100,- per maand redelijk en zal dit bedrag in mindering brengen op de behoefte van de dochter.

situatie dochter per 1 september 2023

Inmiddels is gebleken dat de situatie van de dochter sinds 1 september 2023 is gewijzigd. Zij is per die datum gaan samenwonen met haar partner in de woning van de partner. Volgens de dochter is deze wijziging niet relevant, ook al werkt haar partner fulltime, omdat zij geen toeslagpartners zijn of iets dergelijks.

Het hof is van oordeel dat de man terecht van mening is dat de dochter moet onderbouwen dat er in de nieuwe situatie nog steeds sprake is van ‘behoefte’. Onbekend is bijvoorbeeld of zij bijdraagt in de woonlasten van haar partner op dit moment. Daar komt verder bij dat de dochter op 28 oktober 2023 eenentwintig jaar oud is geworden. Voor de bepaling van de behoefte en behoeftigheid gelden vanaf haar eenentwintigste verjaardag andere eisen. Van de dochter mag dan worden verwacht worden dat zij zoveel mogelijk in haar eigen levensonderhoud gaat voorzien. Daarom is het hof van oordeel dat de behoefte van de dochter aan een alimentatiebijdrage van de man per 1 september 2023 is vervallen.