Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, hoger beroep personen- en familierecht

Ingevolge artikel 1:450 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW) kan de kantonrechter indien een meerderjarige als gevolg van zijn geestelijke of lichamelijke toestand tijdelijk of duurzaam niet in staat is of bemoeilijkt wordt zijn belangen van niet-vermogensrechtelijke aard zelf behoorlijk waar te nemen, een mentorschap instellen.

Op grond van 1:452 lid 3 BW volgt de rechter bij de benoeming van de mentor de uitdrukkelijke voorkeur van de betrokkene, tenzij gegronde redenen zich tegen zodanige benoeming verzetten. Ingevolge het vierde lid van voornoemd artikel wordt, tenzij lid 3 is toegepast, indien de betrokkene is gehuwd, een geregistreerd partnerschap is aangegaan of anderszins een levenspartner heeft, bij voorkeur de echtgenoot, geregistreerd partner, dan wel een andere levensgezel tot mentor benoemd. Is het voorgaande niet van toepassing, dan wordt bij voorkeur een van zijn ouders, kinderen, broers of zusters tot mentor benoemd.

Ingevolge artikel 1:462 lid 2 BW kan de kantonrechter, indien de noodzaak daartoe niet langer meer bestaat, het mentorschap opheffen op verzoek van de mentor of van degene die gerechtigd is mentorschap te verzoeken als bedoeld in artikel 451, eerste en tweede lid, dan wel ambtshalve.

De dochter heeft, na het overlijden van de vader [in] 2022, aan het hof te kennen gegeven dat zij de procedure wenst voort te zetten. Uit wat tijdens de zitting is gezegd begrijpt het hof dat de dochter in hoger beroep wil laten toetsen of de kantonrechter terecht een mentorschap ten behoeve van haar vader heeft ingesteld.

Het hof oordeelt als volgt. De dochter heeft verzocht om voor recht te verklaren dat een reden tot het instellen van een mentorschap ten behoeve van de vader ontbreekt.

Op grond van vaste jurisprudentie kan ook in een verzoekschriftprocedure een verklaring voor recht worden verzocht (ECLI:NL:GHARL:2022:4099). Op grond van artikel 3:302 BW spreekt de rechter op vordering (in dit geval: verzoek) van een bij een rechtsverhouding onmiddellijk betrokken persoon een verklaring voor recht omtrent die rechtsverhouding uit. Het hof is van oordeel dat in dit geval echter niet de dochter, maar enkel de vader, ten behoeve van wie het mentorschap is ingesteld, kan worden beschouwd als de ‘onmiddellijk betrokken persoon’. Hieruit volgt dat de dochter, op grond van het hiervoor genoemde artikel 3:302 BW, in dit geval geen verklaring voor recht kan vragen. Het primaire verzoek van de dochter zal daarom worden afgewezen.

Het hof zal ook het subsidiaire verzoek van de dochter afwijzen. Op grond van het hiervoor aangehaalde artikel 1:462 lid 1 BW is het mentorschap ten behoeve van de vader van rechtswege geëindigd [in] 2022, de datum waarop de vader is overleden. Hieruit volgt dat er op dit moment geen mentorschap meer bestaat. De dochter heeft naar het oordeel van het hof dan ook geen belang meer bij het ontslag van [de mentor] als mentor en de benoeming van een andere mentor.