Gerechtshof Amsterdam, hoger beroep civiel recht overig

In eerste aanleg heeft [appellant] gevorderd dat de rechtbank:

De rechtbank heeft deze vorderingen afgewezen en tegen die beslissing komt [appellant] op, onder aanpassing van zijn vorderingen. De grieven komen er op neer dat de rechtbank de beide aktes verkeerd heeft uitgelegd en lenen zich voor gezamenlijke behandeling.

Het hof stelt voorop dat, zoals bij de mondelinge behandeling is vastgesteld, tussen partijen overeenstemming bestaat over de volgende feitelijke achtergrond. Van oudsher bevond zich op de in het geding zijnde percelen een boerderijgebouw dat in het verleden in gebruik is geweest als woonhuis van de grootouders van [appellant] en dat als adres had [straatnaam] 1 te [plaats] . Op enig moment tussen 1981 (volgens [appellant] ) en rond 1995 (volgens Rabobank c.s.) hebben de ouders van [appellant] een nieuw gebouwde woning betrokken en deze aangeduid als [straatnaam] 1. De boerderij heeft vanaf 2009 op grond van een nummerbeschikking van de gemeente huisnummer 3 gekregen.

In de hypotheekakte is het hypotheekobject aangeduid als (onder meer) een “woonhuis met kantoren (…) aan en nabij de [straatnaam] 1 te [plaats] ”, terwijl in de akte – onder verwijzing naar de erfpachtakte – van het hypotheekrecht wordt uitgezonderd het in de erfpachtakte genoemde “woonhuis met achterhuis, machineberging, kapschuur, plaatselijk bekend [straatnaam] 1 te [plaats] ”. Uitleg is nodig om te bepalen of die uitzondering op het hypotheekrecht betrekking heeft op de nieuwe woning of op het oude boerderijgebouw.

Aan de hand hiervan moet worden beoordeeld of de in de erfpachtakte omschreven zaken die van het hypotheekrecht zijn uitgezonderd de nieuwe woning omvatten of het boerderijgebouw. Het hof betrekt bij de beoordeling dat enerzijds onbetwist is dat, zoals Rabobank c.s. onder verwijzing naar in het geding gebrachte bouwtekeningen hebben gesteld, de nieuwe woning onder meer een kantoor omvat. De omschrijving “woonhuis met kantoren” in de hypotheekakte sluit daar naar het oordeel van het hof beter op aan dan de omschrijving “woonhuis met achterhuis, machineberging, kapschuur” in de erfpachtakte. Omgekeerd sluit die laatste omschrijving juist beter aan op de feitelijke eigenschappen van de boerderij ten tijde van vestiging van het hypotheekrecht: hoewel partijen strijden over de vraag hoe het gebouw destijds in gebruik was, is onomstreden dat het van oudsher een boerderij was die uit woonruimte en agrarische bedrijfsruimte bestond. Dat de omschrijving in de hypotheekakte begint met de omschrijving “De boerderij” kan daaraan onvoldoende afdoen, omdat op die plaats in de omschrijving kennelijk wordt gedoeld op de gehele onroerende zaak van de rechtsvoorgangers van [appellant] inclusief alle grond en opstallen, waarna vervolgens wordt omschreven op welk deel daarvan het hypotheekrecht wordt gevestigd.

De overige argumenten die [appellant] nog aanvoert voor zijn uitleg, brengen het hof niet tot een ander oordeel. Deels zijn die argumenten gebaseerd op de onjuiste voorstelling dat het oude boerderijgebouw onmogelijk als woonhuis zou kunnen worden aangeduid; onbetwist is immers dat het wel als zodanig in gebruik is geweest. Deels gaan die argumenten voorbij aan het uitgangspunt dat de uitleg in beginsel objectief moet zijn, zodat de gestelde kennis van partijen – zo deze al ten tijde van het passeren van de hypotheekakte bestond – of wat [appellant] er destijds als derde zelf van heeft begrepen, niet tot een andere uitleg kan leiden.

De grieven stuiten op het voorgaande af.

Rabobank c.s. heeft veroordeling van [appellant] in haar werkelijke proceskosten gevorderd. Voor toewijzing van die vordering is vereist dat [appellant] onrechtmatig heeft gehandeld door te (gaan) procederen, waarvoor nodig is dat hij misbruik van procesrecht heeft gemaaktDe stelling van Rabobank c.s. komt er op neer dat [appellant] tegen beter weten in in deze zaak heeft geprocedeerd en dat hij altijd heeft geweten dat de nieuwe woning onder de hypotheek viel. Naar het oordeel van het hof levert het nastreven door [appellant] van een voor hem voordelige uitleg van een – niet aanstonds eenduidige – akte als de onderhavige geen misbruik van procesrecht op. Daargelaten dat hetgeen [appellant] , die geen partij was bij de vestiging van het hypotheekrecht, zou hebben geweten niet doorslaggevend is voor de uitleg van een hypotheekakte, is die wetenschap niet komen vast te staan, reeds omdat daarvoor onvoldoende is gesteld. Andere bijzondere omstandigheden die misbruik van procesrecht opleveren en dus een volledige kostenveroordeling rechtvaardigen, zijn evenmin voldoende gesteld.

Het vonnis zal worden bekrachtigd. [appellant] zal als in het ongelijk gestelde partij in de geliquideerde proceskosten worden veroordeeld.