Gerechtshof 's-Hertogenbosch, hoger beroep insolventierecht

Ter terechtzitting en uit de stukken is gebleken dat over de goederen die aan [appellant] als rechthebbende toebehoren of zullen toebehoren een bewind is ingesteld als bedoeld in artikel 1:431 lid 1 Burgerlijk Wetboek (BW). Uit het feit dat het onderhavige hoger beroep mede door de beschermingsbewindvoerder is ingesteld, blijkt al dat voldaan is aan HR 25 mei 2012, ECLI:NL:HR:2012:BV4010 (inspraak beschermingsbewindvoerder).

De beschermingsbewindvoerder zal overigens in het door haar ingestelde hoger beroep niet-ontvankelijk worden verklaard, waarover meer onder r.o. 3.9.1. en verder.

“2.2. De rechtbank is gebleken dat de saniet een boedelachterstand heeft van € 1.830,87.

Daarmee is saniet de uit de schuldsaneringsregeling voortvloeiende verplichtingen onvoldoende nagekomen.

Namens de saniet zijn enkele punten naar voren gebracht waardoor er geen sprake

(meer) zou zijn van een boedelachterstand. Deze punten worden achtereenvolgens hierna

behandeld.

Aanvangssaldo

In het begin van de schuldsaneringsregeling heeft de voormalige bewindvoerder € 5.598,10

aangemerkt als het aanvangssaldo. De gemachtigde heeft in zijn verweer verzocht hiervan

€ 934,92 buiten de boedelafdracht te houden. Dit zou de beslagvrije voet zijn zoals die aan

het begin van de schuldsaneringsregeling zou hebben gegolden minus een aantal tientjes.

Volgens de bewindvoerder is het aanvangssaldo destijds bepaald volgens de toen geldende

regels en is er op dat moment geen bezwaar gemaakt.

De rechtbank ziet geen reden het aanvangssaldo aan te passen. Het aanvangssaldo is vastgesteld volgens het destijds geldende beleid en hier is nimmer bezwaar tegen gemaakt.

Het verweer wordt gepasseerd.

BsGW

Gedurende de hele schuldsaneringsregeling is er namens de saniet niet verzocht de

aanslagen BsGW ten laste van de boedel te brengen. De gemachtigde verzoekt nu dit alsnog

te doen. De bewindvoerder heeft aangegeven dat, voordat de aanslag BsGW ten laste van de

boedel gebracht kan worden, eerst kwijtschelding bij de betreffende gemeente gevraagd

dient te worden. Gebleken is dat dit niet is aangevraagd en dat daar inmiddels de termijnen

voor zijn verstreken. Daarom kan het verzoek bij de gemeente niet in behandeling worden

genomen. De gemachtigde heeft aangegeven dat de beschermingsbewindvoerder niet wist

dat hij hiervoor kwijtschelding moest aanvragen en dat de bewindvoerder de

beschermingsbewindvoerder op deze mogelijkheid had moeten wijzen. De bewindvoerder

heeft aangegeven dat dit niet tot haar taken behoort.

Op basis van het VTLB-rapport kan de rechter-commissaris alleen toestemming verlenen

om de aanslag BsGW ten laste van de boedel te brengen als een verzoek tot kwijtschelding

door de gemeente is afgewezen. Omdat er nooit kwijtschelding is gevraagd en de termijnen

hiervoor inmiddels zijn verstreken, kunnen de aanslagen niet met terugwerkende kracht

alsnog ten laste van de boedel worden gebracht. De rechtbank verwerpt dit verweer.

(…)

Met verwerping van de gevoerde verweren bedraagt de boedelachterstand nog

steeds € 1.830,87. Dit bedrag dient eerst aan de boedel te worden afgelost alvorens de

schuldsaneringsregeling kan worden beëindigd.

De bewindvoerder heeft ter zitting verklaard te verwachten dat de saniet bij een

verlenging van de looptijd deze tekortkomingen alsnog kan wegnemen. De rechtbank is van

oordeel dat de saniet, gelet op het vorenstaande, nog een kans dient te krijgen. Zij merkt op

dat de saniet tijdens de resterende looptijd de gelegenheid krijgt de boedelachterstand in te

lopen. Op welke wijze de boedelachterstand wordt ingelopen (door de saniet zelf of door

een uitkering van de aansprakelijkheidsverzekering van de beschermingsbewindvoerder) is

van ondergeschikt belang. De achterstand dient hoe dan ook te worden ingelopen alvorens

de schuldsaneringsregeling kan eindigen. Indien blijkt dat de saniet aan deze verplichtingen

niet voldoet, dan lijkt een beëindiging van de schuldsaneringsregeling zonder de

zogenaamde schone lei onafwendbaar.”

[appellant] kan zich met deze beslissing niet verenigen en hij is hiervan in hoger beroep gekomen. [appellant] heeft in het beroepschrift – zakelijk weergegeven – de volgende grieven aangevoerd.

I. De rechtbank heeft volgens [appellant] ten onrechte overwogen dat het aanvangssaldo is vastgesteld volgens het destijds geldende beleid en dat hier nimmer bezwaar tegen is gemaakt. Er was immers geen sprake van beleid. [appellant] is wel bekend met het gebruik hoe om te gaan met het aanvangssaldo en dit gebruik kon verschillen. Het merendeel van de bewindvoerders had het gebruik een bedrag buiten de boedel te laten dat gelijk was aan het vrij te laten bedrag (VTLB). De rechtbank heeft dat volgens [appellant] ten onrechte miskend. Bovendien is het aanvangssaldo niet vastgesteld. Volgens [appellant] is het aanvangssaldo op zijn bankrekening namelijk enkel de facto naar de boedelrekening overgemaakt, zonder dat daar een gerechtelijke beslissing over is genomen. Gezien het voorgaande moet een bedrag van € 934,92 – een bedrag dat (nagenoeg) gelijk is aan de beslagvrije voet, zie HR 12 november 2021, ECLI:NL:HR:2021:1670 – van het aanvangssaldo volgens [appellant] alsnog buiten de boedel blijven.

II. Volgens [appellant] heeft de rechtbank ten onrechte geoordeeld dat de aanslagen BsGW (Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen) niet met terugwerkende kracht ten laste van de boedel kunnen worden gebracht vanwege het VTLB-rapport. De rechtbank is namelijk niet gebonden aan het VTLB-rapport en heeft wel degelijk de ruimte daarvan af te wijken.

De rechtbank heeft ten onrechte overwogen dat het van belang is dat [appellant] geen kwijtschelding van de aanslagen BsGW heeft aangevraagd. [appellant] wist ten tijde van de ontvangst van de aanslagen BsGW niet (en kon dat toen ook niet weten) dat de rechtbank van mening is dat een aanslag BsGW binnen het VTLB dient te worden

vrijgelaten indien kwijtschelding, als daarom gevraagd, wordt afgewezen. Gelet op de toenmalige saldi op de beheerrekening van [appellant] had het vragen van kwijtschelding bovendien geen enkele zin indien de bedoeling daarvan alleen zou zijn gericht op het daadwerkelijk krijgen van kwijtschelding. Het was vanwege het saldo op de beheerrekening van [appellant] immers op voorhand al duidelijk dat een verzoek tot kwijtschelding geen kans van slagen zou hebben.

De bewindvoerder heeft [appellant] er niet op gewezen dat de aanslagen BsGW binnen het VTLB zouden kunnen worden opgenomen als een verzoek tot kwijtschelding zou worden afgewezen. De bewindvoerder was en is namelijk van mening dat dit niet zou moeten gebeuren als er voldoende geld is gespaard binnen het VTLB om de aanslag BsGW daaruit te voldoen. Dit standpunt wijkt af van het standpunt van de rechtbank in meerdere vonnissen over dit onderwerp.

Het is gelet op het bovenstaande onjuist dat de rechtbank (doorslaggevend) belang heeft gehecht aan het niet aanvragen van kwijtschelding door [appellant] . In plaats daarvan had de rechtbank moeten oordelen dat de aanslagen BsGW, een bedrag van in totaal € 1.523,94, alsnog rekenkundig buiten de boedelachterstand zouden blijven, aldus [appellant] .

III. Ten onrechte heeft de rechtbank de termijn van de toepassing van de schuldsaneringsregeling gewijzigd en vastgesteld op vijf jaar of zoveel korter als nodig om de boedelachterstand te betalen, derhalve tot maximaal 18 juni 2024. Uit al het bovenstaande (onder grief I en II) volgt namelijk dat van een boedelachterstand geen sprake is en dat daarom de toepassing van de schuldsaneringsregeling behoort te eindigen, met toekenning aan [appellant] van de schone lei, aldus [appellant] .

Hieraan is door en namens [appellant] ter zitting in hoger beroep – kort en zakelijk weergegeven – toegevoegd dat de boedelachterstand inmiddels is ingelopen. Na een periode van drie jaar is door de werkgever van [appellant] besloten om een bedrag van winstdeling aan al zijn werknemers te geven. Op grond van de arbeidsovereenkomst bestaat daar geen recht op. Alle werknemers waren dan ook verrast. Het bedrag zou in juli 2022 worden uitgekeerd, maar [appellant] heeft aan zijn werkgever gevraagd om zijn deel – circa € 1.400,00 – één maand eerder uit te betalen zodat hij de schuldsanering uit kan. Inmiddels heeft de betaling van de winstdelingsuitkering aan [appellant] plaatsgevonden en is de achterstand aan de boedel ingelopen. [appellant] is van mening dat, als zijn grieven tegen het bestreden vonnis slagen, hij het bedrag van de winstdelingsuitkering c.a. uit de boedel terugkrijgt. De beslissing van de werkgever om deze winstdeling uit te keren (het moment waarop de vordering écht ontstaat), ligt volgens [appellant] namelijk na de driejaarstermijn van de schuldsaneringsregeling en ook na de beslissing van de rechtbank van 21 juni 2022. Daarbij komt dat de rechtbank heeft bepaald dat [appellant] alleen nog maar het bewindvoerderssalaris aan de boedel moet voldoen. Als zijn grieven niet slagen, dan wil [appellant] aan de bewindvoerder vragen om een pro forma eindzitting te verzoeken. Naar aanleiding van een vraag van het hof heeft [appellant] verklaard dat hij een kaartje van zijn werkgever al in mei / juni 2022 heeft gekregen waarop de uitbetaling van de winstdelingsuitkering is aangekondigd. De bewindvoerder heeft ter zitting vervolgens het standpunt ingenomen dat de vordering van [appellant] op zijn werkgever ter zake de winstdeling sowieso de boedel van [appellant] toekomt.

Volgens mr. Van Riet maakt hetgeen dat naar voren is gebracht op de zitting in hoger beroep over de winstdelingsuitkering uitdrukkelijk geen onderdeel uit van de grieven over de boedelachterstand van € 1.830,87 en maakt de winstdelingsuitkering dus geen onderdeel uit van de rechtsstrijd in hoger beroep, net zomin als de gestelde inlossing van de boedelachterstand. Het punt van de winstdelingsuitkering is uitsluitend naar voren gebracht om toe te lichten waarom [appellant] blij was met het feit dat het hof de zitting in deze zaak op korte termijn heeft kunnen plannen, aldus mr. Van Riet.

De bewindvoerder heeft in haar brief van 11 juli 2022 – kort en zakelijk weergegeven – het volgende aangevoerd. De beslissing ten aanzien van het aanvangssaldo is genomen bij aanvang van de WSNP in 2019 volgens de toen geldende regels bij de rechtbank Limburg. Bij die rechtbank werd gekeken naar de betalingen/verplichtingen die nog moesten worden gedaan. Dat bedrag werd aan de saniet vrijgelaten en het dan nog aanwezige saldo was bestemd voor de schuldeisers. Hiertegen is volgens de (opvolgend) bewindvoerder toentertijd geen bezwaar gemaakt en de termijn daarvoor is al lang verstreken.

Wat betreft de aanslag BsGW heeft de bewindvoerder aangegeven dat er geen kwijtschelding is aangevraagd en dat de termijn daartoe inmiddels is verstreken. Het bezwaar bij de gemeente kan niet meer in behandeling worden genomen. Het is niet de taak van de bewindvoerder om de beschermingsbewindvoerder op dit punt te informeren. Een professioneel beschermingsbewindvoerder moet weten wat zijn taken zijn, aldus de bewindvoerder.

Op 4 juli 2022 is het openstaande saldo naar de boedel overgemaakt, terwijl de beschermingsbewindvoerder op de zitting (eerste aanleg) heeft aangegeven dat het saldo van de beheerrekening toen nagenoeg nihil is. De bewindvoerder wil daarom weten waar dit saldo vandaan komt en of er nieuwe schulden zijn gemaakt.

De bewindvoerder is van mening dat de beslissing van de rechtbank correct is.

De beschermingsbewindvoerder is niet-ontvankelijk