Parket bij de Hoge Raad, strafrecht overig

CONCLUSIE

D.J.M.W. Paridaens

In de zaak

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1965,

hierna: de verdachte.

in de zaak met parketnummer 05-900888-11

- onder 1 “als leider deelnemen aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven als bedoeld in artikel 11, derde, vierde en vijfde lid, van de Opiumwet”,

- onder 2 en 3 “medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 3 onder B van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd en medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 3 onder C van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd”,

- onder 4 “witwassen, meermalen gepleegd”,

- onder 5 en 6, derde, vierde, vijfde en zesde gedachtestreepje “medeplegen van witwassen, meermalen gepleegd”,

- onder 7 “handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een vuurwapen van categorie III en handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie, en

in de zaak met parketnummer 05-780185-16

“medeplegen van witwassen, meermalen gepleegd”,

veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 64 maanden, met aftrek van voorarrest. Daarnaast heeft het hof beslist op inbeslaggenomen, nog niet teruggegeven voorwerpen, een en ander zoals nader in het arrest omschreven.

Op donderdag 21 april jl. heb ik in de zaak van medeverdachte [medeverdachte 2] een aanhoudingsverzoek gedaan in verband met het horen van getuigen in Turkije. Uw hof heeft dat verzoek toen afgewezen, kort gezegd omdat er geen mogelijkheid is om de getuigen vóór de uitspraakdatum van 22 juli 2022 te horen en dat daarom het belang van de voortgang van het onderzoek ter terechtzitting moet prevaleren. Dat is mijn interpretatie geweest. Ik herhaal dat verzoek in deze zaak. Ik vermoed dat u er in deze zaak waarschijnlijk hetzelfde over zal denken. Ik ben gestuit op een e-mailwisseling met de griffier van het kabinet-RHC, waaruit volgt dat 30 mei is gereserveerd voor het horen van getuigen in Turkije. Het gaat om het horen van de getuigen [betrokkene 1] , [betrokkene 2] en [betrokkene 3] .

In het proces-verbaal van de raadsheer-commissaris van 8 april 2022 is gerelateerd dat op het verstuurde rechtshulpverzoek voor het horen van getuige [betrokkene 3] geen reactie is ontvangen van de Turkse autoriteiten. Daarnaast heeft de verdediging tijdens de regiezitting op 8 december 2020 het verzoek tot het horen van [betrokkene 2] als getuige niet langer gehandhaafd. Het gaat in de zaak van verdachte om de getuigen [betrokkene 1] en [betrokkene 4] .

Ik heb begrepen dat het verhoor van [betrokkene 3] niet kon plaatsvinden, waarbij meespeelt dat er een strafrechtelijk onderzoek tegen hem loopt. In Turkije zou het dan niet zijn toegestaan om een verdachte te horen. Het kabinet-RHC heeft mij gevraagd of ik een garantie kon geven dat zijn verklaring niet tegen hem zou worden gebruikt in Turkije. Een dergelijke garantie kan het Openbaar Ministerie niet geven. Het zou mij verbazen als er dan toch een verhoor met hem is gepland. Ik weet wel dat die strafzaak tegen [betrokkene 3] loopt in Turkije.

Wat mijn standpunt betreft sluit ik mij aan bij het oordeel van het hof op een soortgelijk verzoek van de verdediging in de zaak van medeverdachte [medeverdachte 2] . Ik heb toen aanvankelijk het standpunt ingenomen dat de zaak moest worden aangehouden, maar ik heb mij laten overtuigen door de beslissing van het hof. Het is in juni 2021 geweest dat door de griffier van het Kabinet RHC aan mij werd gevraagd naar een dergelijke garantie. Mij werd te kennen gegeven dat het zo werkte in Turkije. Kennelijk is in voorbereiding op het rechtshulpverzoek tot het horen van [betrokkene 3] aan mij gevraagd of een dergelijke garantie kon worden gegeven.

Het verhoor was vastgesteld via een rechtshulpverzoek en als tijdstip van het verhoor was aan het kabinet raadsheer-commissaris doorgegeven 14:30 uur. Bij aanvang van het verhoor bleek dat de verbinding goed was en dat er werd medegedeeld door de autoriteiten in Izmir dat het getuigenverhoor om 15:30 uur (Turkse tijd) was gepland. Het tijdsverschil met Turkije is op dit moment twee uur hetgeen betekent dat het verhoor plaats had moeten vinden om 13:30 uur (Nederlandse tijd). Medegedeeld werd dat beide getuigen waren verschenen maar inmiddels 20 minuten geleden waren vertrokken. Beide getuigen hadden aangegeven opnieuw bereid te zijn als getuige te worden gehoord tegen een nader vast te stellen datum. Beide aanwezige raadslieden persisteren bij het horen van de getuigen. Door de Turkse autoriteiten werd aangegeven dat opnieuw een datum kan worden afgesproken via de internationale rechtshulpcontacten.

Voor de nieuwe af te spreken datum en tijdstip dient rekening te houden met de aankomende zomertijd van 29 maart 2022 waardoor het tijdsverschil met Turkije 1 uur zal zijn (1 uur later). In overleg met AIRS en de raadslieden zal een nieuwe datum voor het horen van beide getuigen contact worden afgesproken.”

13. Uit dit proces-verbaal wordt duidelijk dat de Turkse autoriteiten een maand voor de terechtzitting van 21 april 2022 bereid bleken om uitvoering te geven aan een rechtshulpverzoek tot het horen van de getuige [betrokkene 1] en dat het horen van deze getuige op die datum is mislukt omdat geen rekening was gehouden met het tijdsverschil tussen Turkije en Nederland. Het hof is uitgegaan van het belang van de verdachte bij het horen van deze getuige, maar heeft het geoordeeld dat het algemeen belang van een spoedige en doeltreffende berechting zwaarder weegt, zodat het belang van het onderzoek geen schorsing van het onderzoek vordert omdat het verhoor van de getuige [betrokkene 1] niet binnen aanvaardbare termijn kan plaatsvinden. Het heeft overwogen dat de aanvaardbaarheid van de termijn verband houdt met de proceseconomische belangen om de met elkaar samenhangende zaken tegelijkertijd verder af te doen.

13. Nu de getuige [betrokkene 1] een maand eerder nog kon worden getraceerd en de Turkse autoriteiten bereid zijn gebleken – ook in de toekomst – mee te werken aan het horen van deze getuige, zie ik niet zonder meer in waarom het alsnog horen van de getuige zou meebrengen dat de afdoening van alle samenhangende zaken (zomaar een jaar) langer op zich zou laten wachten. Daarbij neem ik in aanmerking dat de beslissing van het hof dateert van 26 april 2022, terwijl de door het hof gewenste verdere afdoening van de zaak inhoudt dat in alle zaken op dezelfde dag uitspraak wordt gedaan, namelijk – bijna drie maanden later – op 22 juli 2022. (Voetnoot 5) Het hof had om tot zijn oordeel te komen naar mijn mening meer moeten doen om te onderzoeken of binnen die periode van drie maanden nog een verhoor had kunnen worden gerealiseerd zonder dat daarbij de afdoening van de zaak in het gedrang zou komen.

15. Tegen de achtergrond van het voorgaande is de afwijzing van het aanhoudingsverzoek niet zonder meer begrijpelijk. Het hof heeft deze afwijzing immers gebaseerd op het oordeel dat het verhoor van [betrokkene 1] als getuige niet binnen een aanvaardbare termijn kan plaatsvinden waardoor aanhouding zou betekenen dat de afdoening van alle zaken nog langer – zomaar een jaar – op zich zou laten wachten, terwijl uit het voorgaande niet zonder meer volgt dat het verhoor van [betrokkene 1] als getuige niet binnen afzienbare termijn zou kunnen plaatsvinden.

15. Het middel slaagt in zoverre.

15. Nu het eerste middel ten dele slaagt en de zaak daarom moet worden teruggewezen naar het hof, behoeven de overige middelen geen bespreking. Indien de Hoge Raad daarover anders oordeelt, ben ik uiteraard bereid nader te concluderen.