Rechtbank Amsterdam, eerste aanleg - meervoudig strafrecht overig

De raadsvrouw van verdachte heeft betoogd dat ten aanzien van de feiten 2 en 3 in zaak A sprake is van een vormverzuim in de zin van artikel 359a Wetboek van Strafvordering. De politie heeft disproportioneel geweld tegen verdachte gebruikt, terwijl de noodzaak daartoe ontbrak. Verbalisanten hebben daarmee een inbreuk gemaakt op de persoonlijke vrijheid en lichamelijke integriteit van verdachte. Ook heeft het Openbaar Ministerie (OM) het gelijkheidsbeginsel geschonden, doordat verdachte voor het zwaaien met een loopkruk en spugen is vervolgd, terwijl het door de verbalisanten toegepaste geweld slechts intern wordt geëvalueerd. Door het handelen van de politie en het OM is op grove wijze het recht van verdachte op een eerlijke behandeling van zijn zaak geschonden. Er is sprake van een vormverzuim dat niet valt te herstellen. In de visie van de raadsvrouw dient de officier van justitie dan ook niet-ontvankelijk te worden verklaard in de vervolging.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat het door de politie toegepaste geweld buitensporig is geweest en dat dat een vormverzuim in de zin van artikel 359a Wetboek van Strafvordering oplevert. Volgens de officier van justitie kan de rechtbank echter volstaan met de enkele constatering van het vormverzuim.

De rechtbank verwerpt het verweer van de raadsvrouw en overweegt hiertoe als volgt. De rechtbank stelt voorop dat het handelen van de politie, te weten het gebruiken van buitensporig geweld tegen verdachte, laakbaar en kwalijk is. De eerste vraag die de rechtbank moet beantwoorden is of dat een vormverzuim in de zin van artikel 359a Wetboek van Strafvordering oplevert. Die vraag beantwoordt de rechtbank ontkennend, nu het handelen van de politie niet de strafprocesrechtelijke positie van verdachte heeft geraakt in die zin dat geen sprake meer kan zijn van een eerlijk proces in de zin van artikel 6 EVRM. Als reactie op het foute optreden van de politie staan andere wegen open, die op dit moment ook bewandeld worden. Zo loopt er op dit moment een artikel 12 Sv-procedure en een interne klachtenprocedure bij de politie.

Met betrekking tot het volgens de raadsvrouw geschonden gelijkheidsbeginsel overweegt de rechtbank als volgt. Het oordeel omtrent de opportuniteit van een strafvervolging is een exclusieve bevoegdheid van de officier van justitie. De aard van deze bevoegdheid brengt een grote mate van vrijheid met zich mee. Wel dient de officier van justitie er voor te waken dat vergelijkbare gevallen gelijk worden behandeld. In de onderhavige zaak heeft de officier van justitie in zijn brief van 23 juni 2022 met argumenten onderbouwd waarom hij niet tot strafrechtelijke vervolging van de verbalisanten overgaat. De officier van justitie is dan ook ontvankelijk in de vervolging.

Ook de dagvaardingen zijn geldig en deze rechtbank is bevoegd tot kennisneming van de ten laste gelegde feiten. Er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging.

De officier van justitie heeft gerekwireerd tot een bewezenverklaring van alle feiten, waaronder de primair tenlastegelegde bedreiging onder feit 3 in zaak A. De officier van justitie heeft daartoe de relevante bewijsmiddelen opgesomd.

De raadsvrouw van verdachte heeft zich ten aanzien van de feiten in zaak B en C gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. De raadsvrouw heeft zich niet uitgelaten over het bewijs ten aanzien van het tenlastegelegde feit 1 in zaak A.

Ten aanzien van het tenlastegelegde onder feit 2 in zaak A

De raadsvrouw heeft zich op het standpunt gesteld dat het enkel om je heen zwaaien of slaan met een kruk geen bedreiging met zware mishandeling kan opleveren. De bedreiging is niet van dien aard en onder zodanige omstandigheden geschied dat bij aangevers in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat zij zwaar lichamelijk letsel zouden kunnen oplopen.

Ten aanzien van het primair tenlastegelegde onder feit 3 in zaak A

De raadsvrouw heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte dient te worden vrijgesproken van de tenlastegelegde bedreiging, nu hij niet bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat aangever bang zou worden voor een coronabesmetting door het spugen, die zou leiden tot zwaar lichamelijk letsel of de dood. Deze bewuste aanvaarding dient te blijken uit bepaalde gedragingen zoals corona-gerelateerde uitlatingen, waarvan geen sprake is. De raadsvrouw is van mening dat in dit geval wel sprake kan zijn van belediging, zoals subsidiair is tenlastegelegd.

De rechtbank acht op grond van de wettige bewijsmiddelen in het dossier bewezen dat verdachte het ten laste gelegde onder feit 1, 2, 3 primair in zaak A, feit 1 en 2 in zaak B en feit 1 en 2 in zaak C heeft begaan.

Nadere bewijsoverweging ten aanzien van feit 2 in zaak A

De rechtbank is, anders dan de raadsvrouw van verdachte, van oordeel dat verdachte door het met kracht zwaaien en door slaande bewegingen te maken met krukken in de richting van verbalisanten [slachtoffer] en [slachtoffer 2] , zich schuldig heeft gemaakt aan bedreiging met zware mishandeling. De gedragingen van verdachte zijn naar hun uiterlijke verschijningsvorm gedragingen waarvan zonder meer een bedreiging met zwaar lichamelijk letsel jegens de aangevers uitgaat. Bij laatstgenoemden kon in redelijkheid de vrees ontstaan dat zij, indien zij geraakt zouden worden met de krukken, zwaar lichamelijk letsel zouden kunnen oplopen.

Nadere bewijsoverweging ten aanzien van het primair tenlastegelegde onder feit 3 in zaak A

Ten aanzien van de primair tenlastegelegde bedreiging overweegt de rechtbank als volgt.

Voor een veroordeling van bedreiging met zware mishandeling is vereist dat door de gedraging bij aangever in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat deze zwaar lichamelijk letsel of de dood zou kunnen oplopen, en dat het opzet van verdachte daarop was gericht.

De rechtbank stelt voorop dat ten tijde van het tenlastegelegde – 31 januari 2022 – algemeen bekend was dat het Coronavirus de functie van vitale organen ernstig kan aantasten en dat een aanzienlijk aantal mensen niet (volledig) herstelden van het virus. Het nieuws werd ten tijde van de tenlastegelegde gedraging gedomineerd door berichten over deze mogelijke gevolgen van het Coronavirus, waardoor de gevolgen als een feit van algemene bekendheid kunnen worden aangemerkt. Ook was bekend dat het virus onder meer tussen personen kan worden overgedragen door middel van speeksel.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat ook bij aangever [slachtoffer] , door het spugen door verdachte in zijn gezicht waarbij het speeksel van verdachte deels op de mond van aangever is terechtgekomen, in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat hij zwaar lichamelijk letsel zou kunnen oplopen en dat het opzet van verdachte daarop, in ieder geval in voorwaardelijke vorm, ook was gericht. Dat er geen sprake was van corona-gerelateerde uitlatingen doet daar niet aan af, gelet op de context waarin het bespugen plaatsvond. De rechtbank acht dan ook bewezen dat sprake is van bedreiging met zware mishandeling.

Ten aanzien van het tenlastegelegde onder feit 3 in zaak C

De rechtbank acht bewezen dat verdachte [slachtoffer 4] heeft mishandeld. Nu in de tenlastelegging niet staat omschreven dat [slachtoffer 4] werkzaam was als ambtenaar, levert dit feit een eenvoudige mishandeling als bedoeld in artikel 300 Wetboek van Strafrecht op.

De benadeelde partij Nationale Politie

De benadeelde partij Nationale Politie vordert € 83,95,- aan vergoeding van materiële schade, te vermeerderen met de wettelijke rente en met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

De officier van justitie heeft de rechtbank verzocht de vordering van de benadeelde toe te wijzen. De raadsvrouw van verdachte heeft zich ten aanzien van het toe te wijzen bedrag gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. De raadsvrouw heeft de rechtbank verzocht de schadevergoedingsmaatregel niet op te leggen wegens een gebrek aan draagkracht.

Het oordeel van de rechtbank

Vast staat dat aan de benadeelde partij door het onder feit 1 in zaak A bewezenverklaarde rechtstreeks materiële schade is toegebracht. De vordering is niet betwist. De gevorderde schadevergoeding komt de rechtbank niet onrechtmatig of ongegrond voor en zal daarom worden toegewezen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf het moment waarop het strafbare feit is gepleegd, te weten 31 januari 2022.

Voorts dient de verdachte te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij heeft gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog zal maken.

De rechtbank ziet geen aanleiding om af te zien van het opleggen van de schadevergoedingsmaatregel. In het belang van de Nationale Politie voornoemd wordt dan ook, als extra waarborg voor betaling aan laatstgenoemde, de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht aan verdachte opgelegd.

De benadeelde partij [slachtoffer]

De benadeelde partij [slachtoffer] vordert € 600,- aan vergoeding van immateriële schade, te vermeerderen met de wettelijke rente en met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat [slachtoffer] in zijn vordering niet-ontvankelijk dient te worden verklaard, nu hij buitensporig geweld tegen verdachte heeft gebruikt waardoor sprake is van eigen schuld.

De raadsvrouw van verdachte heeft zich ook op het standpunt gesteld dat [slachtoffer] in zijn vordering niet-ontvankelijk dient te worden verklaard. Subsidiair heeft zij zich op het standpunt gesteld dat de vordering dient te worden verminderd tot nihil. Meer subsidiair dient de vordering aanzienlijk te worden verminderd.

Het oordeel van de rechtbank

De benadeelde partij [slachtoffer] heeft immateriële schadevergoeding gevorderd, omdat hij door verdachte in zijn gezicht is gespuugd. Nadat verdachte heeft gespuugd, heeft verbalisant [slachtoffer] met zijn voet bewegingen richting het hoofd van verdachte gemaakt, terwijl verdachte gefixeerd was en op de grond lag. De benadeelde partij heeft daarbij ook zijn voet op de wang van verdachte gelegd en heeft geschopt tegen de benen van verdachte. De rechtbank is van oordeel dat verbalisant [slachtoffer] op een buitensporige manier heeft gereageerd op het spugen van verdachte. [slachtoffer] heeft hiermee voor eigen rechter gespeeld. Dit kwalijke gedrag heeft geleid tot een artikel 12 Sv-procedure.

Naar het oordeel van de rechtbank is het onder deze omstandigheden niet passend om de vordering tot immateriële schade toe te wijzen. De vordering tot immateriële schadevergoeding zal dan ook worden afgewezen.

De vordering tot tenuitvoerlegging met parketnummer 13/328653-21

Bij de stukken bevindt zich de op 28 september 2022 ter griffie van deze rechtbank ontvangen vordering van de officier van justitie in het arrondissement Amsterdam in de zaak met parketnummer 13/328653-21, betreffende het onherroepelijk geworden vonnis d.d. 29 december 2021 van de politierechter te Amsterdam waarbij verdachte is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 14 dagen met aftrek, met bevel dat van deze straf een gedeelte, groot 12 dagen niet tenuitvoergelegd zal worden, tenzij de rechter later anders mocht gelasten op grond dat veroordeelde zich voor het einde van een op twee jaren bepaalde proeftijd aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt.

Tevens bevindt zich bij de stukken een geschrift waaruit blijkt dat de mededeling als bedoeld in artikel 366a van het Wetboek van Strafvordering aan verdachte per post is toegezonden.

De officier van justitie heeft gevorderd dat de vordering tot tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke straf wordt afgewezen, nu aan verdachte een straf gelijk aan voorarrest moet worden opgelegd om de hiervoor genoemde redenen en het niet opportuun is dat verdachte opnieuw komt vast te zitten.

De raadsvrouw van verdachte heeft de rechtbank verzocht het ‘saldo’ van de voorwaardelijk opgelegde straf op nul te zetten. Subsidiair heeft de raadsvrouw verzocht de proeftijd met één jaar te verlengen.

De rechtbank zal de vordering tot tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke straf afwijzen.

Hoewel verdachte zich voor het einde van voornoemde proeftijd aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt, acht de rechtbank tenuitvoerlegging niet langer van toegevoegde waarde gelet op hetgeen onder 9.3 is overwogen.

Bij de stukken bevindt zich de op 21 oktober 2021 ter griffie van deze rechtbank ontvangen (ongetekende) vordering van de officier van justitie in het arrondissement Amsterdam in de zaak met parketnummer 08/112536-21, betreffende het onherroepelijk geworden vonnis d.d. 27 augustus 2021 van de politierechter te Zwolle waarbij verdachte is veroordeeld tot een gevangenisstraf van zeven dagen met aftrek, met bevel dat deze straf niet tenuitvoergelegd zal worden, tenzij de rechter later anders mocht gelasten op grond dat veroordeelde zich voor het einde van een op twee jaren bepaalde proeftijd aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt.

Tevens bevindt zich bij de stukken een geschrift waaruit blijkt dat de mededeling als bedoeld in artikel 366a van het Wetboek van Strafvordering aan verdachte per post is toegezonden.

Bij de stukken bevindt zich ook het onherroepelijk geworden vonnis d.d. 29 december 2021, waaruit blijkt dat voornoemde opgelegde voorwaardelijke straf reeds geheel ten uitvoer is gelegd. De rechtbank zal de officier van justitie in de vordering tot tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke straf dan ook niet-ontvankelijk verklaren.