Rechtbank Den Haag, eerste aanleg - meervoudig vreemdelingenrecht

Overwegingen

6. Eiser heeft verzocht om vrijstelling van de verplichting om griffierecht te betalen vanwege betalingsonmacht. Eiser heeft voldoende aangetoond dat hij aan de voorwaarden voor deze vrijstelling voldoet. De rechtbank verleent eiser daarom vrijstelling van de verplichting om griffierecht te betalen.

7. Eiser is geboren op [1956] en heeft de Turkse nationaliteit. Hij is op 24 december 1995 naar Nederland gekomen. Eiser is toen bij de grens aangehouden en in verzekering gesteld. Zijn asielaanvraag en aanvraag om een reguliere vergunning zijn bij besluit van 29 juli 1997 afgewezen. Deze afwijzingen staan in rechte vast.

8. Eiser verblijft sinds 17 maart 1998 in detentie. Bij arrest van 30 juli 2002 van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch is eiser veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor onder andere het medeplegen van moord, poging tot het aanzetten tot moord (meermalen gepleegd), medeplegen van gijzeling en het als bestuurder deelnemen aan een criminele organisatie. Deze veroordeling is onherroepelijk geworden.

9. Het Adviescollege Levenslanggestraften heeft op 24 januari 2023 geadviseerd om eiser in aanmerking te laten komen voor toelating in de re-integratiefase. Het adviescollege heeft geadviseerd om aan eiser verlof toe te kennen als re-integratieactiviteit en hem verder de volgende activiteiten aan te bieden:

- het leren van de Nederlandse taal, indien en voor zover de re-integratie van betrokkene gericht zal zijn op een verblijf in Nederland;

- het leren omgaan met de toegenomen digitalisering in de samenleving, zoals internet, digitaal betalingsverkeer, reizen met het openbaar vervoer, en de daarbij behorende vaardigheden; en

- het in gezamenlijkheid opstellen van een detentie- en re-integratieplan voor betrokkene waarin concrete re-integratiedoelen worden opgenomen.

12. Eiser heeft op 11 december 2023 een aanvraag ingediend voor een verblijfsvergunning regulier. Deze aanvraag is op 14 februari 2024 afgewezen en het daar tegen gerichte bezwaar heeft de minister bij besluit van 6 december 2024 ongegrond verklaard. Eiser heeft daartegen beroep ingesteld. Dit beroep is geregistreerd onder zaaknummer AWB 24/20649. De behandeling van deze zaak is aangehouden in afwachting van de beantwoording van prejudiciële vragen.

15. Bij het bestreden besluit heeft de minister het bezwaar van eiser kennelijk ongegrond verklaard.

16. De rechtbank stelt vast dat tussen partijen niet in geschil is dat eiser niet voldoet aan de wettelijke voorwaarden om in aanmerking te komen voor een W2-document. In geschil is de vraag of de minister zijn hoorplicht heeft geschonden, of het besluit voldoende gemotiveerd is en of eiser op grond van het (unierechtelijk) evenredigheidsbeginsel dan wel maatwerk alsnog in aanmerking dient te komen voor een W2-document.

Hoorplicht

17. Eiser voert aan dat de minister zijn hoorplicht heeft geschonden. Eiser voert daartoe aan dat er sprake is van een bijzondere situatie. Eiser is van de minister afhankelijk voor zijn rechten als levenslang gestrafte in de re-integratiefase.

18. In artikel 7:2 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is bepaald dat een bestuursorgaan belanghebbenden in de gelegenheid moet stellen om te worden gehoord voordat op het bezwaar wordt beslist. Van het horen kan alleen om redenen genoemd in artikel 7:3 van de Awb worden afgezien. Eén van die redenen is als er sprake is van een kennelijk ongegrond bezwaar. Op 6 juli 2022 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) een uitspraak gedaan over de hoorplicht in asiel- en migratiezaken (ECLI:NL:RVS:2022:1918). Daarin wijst de Afdeling erop dat volgens de wetgever het horen een essentieel onderdeel is van de bezwaarprocedure en dat de gronden waarop van horen kan worden afgezien terughoudend moeten worden toegepast. De Afdeling overweegt ook dat de plicht om te horen in bezwaar afhankelijk is van wat een betrokkene in bezwaar heeft aangevoerd. Van horen kan worden afgezien als op voorhand redelijkerwijs geen twijfel mogelijk is dat het aangevoerde in bezwaar niet tot een ander standpunt kan leiden dan in het primaire besluit is vervat. Dit is bijvoorbeeld het geval als het bezwaar niet is onderbouwd of alleen een herhaling van zetten bevat.

19. De rechtbank is van oordeel dat de minister eiser niet heeft hoeven horen. De minister had eiser op 23 augustus 2024 gehoord tijdens de bezwaarfase van de afwijzing van zijn verzoek om een verblijfsvergunning regulier. In de aanvraag voor een W2-document heeft eiser ook verwezen naar de inhoud van dat gehoor. In de gronden van bezwaar zijn met name juridische gronden naar voren gebracht. Voor een beoordeling van deze gronden was het niet nodig eiser te horen. Voor zover de gronden op feitelijke omstandigheden zagen, is de rechtbank van oordeel dat deze gronden voornamelijk een herhaling bevatten van de verklaringen die eiser tijdens de hoorzitting in de andere procedure naar voren heeft gebracht en hetgeen eiser bij de aanvraag reeds heeft aangevoerd. Daarmee kan niet gezegd worden dat dit nieuwe feiten en omstandigheden waren. De minister hoefde daarom in wat eiser in bezwaar heeft aangevoerd geen aanleiding te zien om hem te horen.

20. Eiser voert aan dat dat het bestreden besluit onvoldoende is gemotiveerd. Er is onvoldoende ingegaan op de door eiser aangevoerde bijzondere omstandigheden.

21. De rechtbank stelt vast dat eiser in bezwaar heeft aangevoerd dat er sprake is van strijd met het evenredigheidsbeginsel en dat de minister maatwerk moet toepassen in het geval van eiser. In het bestreden besluit is de minister niet op deze gronden ingaan. De minister heeft overwogen dat het besluit om de aanvraag af te wijzen juist is, omdat eiser niet voldoet aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een W2-document. Verder heeft de minister overwogen dat artikel 4:84 van de Awb niet van toepassing is, omdat de afwijzing rechtstreeks voortvloeit uit artikel 4.21 van het Vreemdelingenbesluit 2000 (Vb). Er is daarom geen sprake van toepassing van een beleidsregel die eventueel onevenredige gevolgen zou kunnen hebben. De rechtbank is van oordeel dat de minister hiermee onvoldoende is ingegaan op de bezwaargronden, omdat het beroep op het evenredigheidsbeginsel door eiser niet is beperkt tot een beroep op artikel 4:84 van de Awb. In zoverre kleeft er dus aan het bestreden besluit een motiveringsgebrek. Het beroep is daarom gegrond. De rechtbank zal, gelet op de aanvullende motivering die in het verweerschrift en ter zitting is gegeven, beoordelen of er aanleiding bestaat de rechtsgevolgen in stand te laten.

25. De rechtbank is van oordeel dat het bestreden besluit niet in strijd is met het evenredigheidsbeginsel. Eiser voert aan dat er sprake is van strijd met het evenredigheidsbeginsel, omdat het niet hebben van een W2-document hem belemmert in het uitvoeren van zijn re-integratieactiviteiten. De rechtbank oordeelt dat, zoals de minister in het verweerschrift en ter zitting heeft gesteld, uit het dossier volgt dat niet alleen het ontbreken van een W2-document de re-integratieactiviteiten in de weg staat. De rechtbank zal dit hieronder uitleggen.

Onbegeleid verlof

26. In een besluit van 21 november 2025 waarbij eisers aanvraag om onbegeleid verlof is afgewezen, is door de minister van Justitie en Veiligheid overwogen dat naast het feit dat eiser niet beschikt over een geldig legitimatiebewijs, hij ook geen rechtmatig verblijf in Nederland heeft en dat hij geen openheid van zaken wil geven door niet te delen naar welk land hij na een mogelijke gratiëring heen wil gaan. De minister van Justitie en Veiligheid overweegt dat dit ervoor zorgt dat eisers resocialisatie niet verder kan worden ingericht, zoals bij andere levenslanggestraften in de re-integratiefase wel mogelijk is/was. Ook overweegt de minister van Justitie en Veiligheid dat door het niet geven van openheid van zaken hij onvoldoende vertrouwen heeft in een goed verloop van onbegeleid re- integratieverlof. Daar betrekt de minister van Justitie en Veiligheid ook bij dat eiser tijdens zijn vierde en vijfde begeleide verlof de gestelde voorwaarden van het verlof heeft overtreden. De rechtbank stelt vast dat het niet in staat worden gesteld om onbegeleid op verlof te gaan dus niet enkel is gebaseerd op het niet hebben van een W2-document, maar dit slechts een van vele factoren is die een rol heeft gespeeld.

Het leren omgaan met digitalisering

27. De rechtbank stelt verder vast dat ook aan deze re-integratieactiviteit niet alleen door het ontbreken van een identiteitsdocument geen gevolg kan worden gegeven. Zoals blijkt uit het dossier heeft eiser voor het openen van een bankrekening en voor het verkrijgen van een computer in de penitentiaire inrichting een burgerservicenummer (BSN) nodig. Volgens eiser kan hij met een W2-document een BSN verkrijgen, maar zoals de minister ter zitting ook heeft toegelicht hangt dit samen met rechtmatig verblijf. Een vreemdeling met rechtmatig verblijf kan zich wenden tot de gemeente en zich daar inschrijven en een BSN aanvragen. Dit blijkt overigens ook uit de door eiser overgelegde mailwisseling met de gemeente […] . Dat een vreemdeling met rechtmatig verblijf dit kan doen door het tonen van een W2-document komt omdat een W2-document enkel wordt verstrekt aan vreemdelingen met rechtmatig verblijf. Eiser heeft echter geen rechtmatig verblijf, dus als de minister aan hem een identiteitsbewijs zou verstrekken, maar zonder daaraan rechtmatig verblijf te koppelen zoals eiser betoogt, kan eiser daarmee geen BSN verkrijgen en zodoende ook geen bankrekening openen, niet reizen met het openbaar vervoer en zal hij ook geen toegang krijgen tot een computer in de penitentiaire inrichting. Voor zover er sprake is van belemmering van de re-integratie-activiteiten komt dit met name door het niet hebben van rechtmatig verblijf en niet door het niet hebben van een identificerend document.

Conclusie evenredigheidsbeginsel

28. Naar het oordeel van de rechtbank is het bestreden besluit niet in strijd met het evenredigheidsbeginsel. De minister heeft met de motivering gegeven in het verweerschrift en ter zitting voldoende gemotiveerd waarom hij in het geval van eiser geen aanleiding ziet om van het Vb af te wijken. De rechtbank komt tot de conclusie dat de rechtsgevolgen in stand kunnen blijven, omdat deze inhoudelijke motivering het besluit kan dragen.