Rechtbank Gelderland, eerste aanleg - enkelvoudig bestuursprocesrecht

De rechtbank heeft tijdens de zitting van 17 april 2025 de beroepen 23/2364 en 23/2618 tezamen met de beroepen in de procedures tegen de aan de derde-partij verleende exploitatievergunning/gedoogbeschikking behandeld. Het gaat om de procedures met zaaknummers: 23/2423, 23/2448, 23/2506 en 23/2617.

Aan de zitting hebben deelgenomen: [eiser 1] en [eiser 2] met hun gemachtigde, [persoon B] en [plaats] met hun gemachtigde, [persoon C] en [persoon D] , derde-partij [persoon A] met zijn gemachtigde en namens het college [naam gemachtigde 2] en namens de burgemeester [persoon E] .

In de beroepen tegen de omgevingsvergunning en de exploitatievergunning/ gedoogbeschikking wordt afzonderlijk uitspraak gedaan.

Na sluiting van het onderzoek heeft de rechtbank van eiser [eiser 3] een brief gedateerd 18 maart 2025 ontvangen. Deze brief is op 25 april aangetekend aan de rechtbank verzonden en is op 29 april 2025 door de rechtbank ontvangen. In deze brief ziet de rechtbank geen aanleiding om het onderzoek te heropenen. Deze brief blijft daarom buiten beschouwing. (Voetnoot 3)

Beoordeling door de rechtbank

Past de aangevraagde coffeeshop binnen het bestemmingsplan?

3. Eisers [eiser 2] en [eiser 1] voeren aan dat een coffeeshop in strijd is met het bestemmingsplan. Het bestemmingsplan sluit horeca in het pand uit. Een coffeeshop valt onder horeca en niet onder detailhandel, zoals het college betoogt. Het college had de omgevingsvergunning daarom moeten weigeren. Eisers verwijzen naar de “Beleidsregels 13b Opiumwet [plaats] 2022” en de “Aanwijzing Opiumwet” waarin in de definitie van een coffeeshop aangegeven wordt dat sprake is van horeca.

De rechtbank oordeelt dat een coffeeshop binnen de definitie van detailhandel valt. De verkoop van softdrugs voldoet aan de definitie van detailhandel zoals die in het bestemmingsplan is opgenomen. Het gaat om het bedrijfsmatig te koop aanbieden van goederen aan personen die deze goederen kopen voor gebruik of verbruik ergens anders. Omdat geen dranken en etenswaren worden verstrekt voor gebruik ter plaatse kan de coffeeshop niet worden aangemerkt als horeca, zoals dat gedefinieerd is in het bestemmingsplan.

Dat in de definitie van “zware horeca” in het bestemmingsplan verwezen wordt naar een coffeeshop, en dat zware horeca is uitgesloten, maakt het voorgaande niet anders. In deze definitie gaat het om een bepaalde groep horecabedrijven. Dan is dus eerst de vraag of een coffeeshop met afhaalfunctie kwalificeert als horecabedrijf. Wat moet worden verstaan onder een horecabedrijf is niet gedefinieerd in het bestemmingsplan. De toelichting op het bestemmingsplan geeft in dit verband ook geen verdere aanknopingspunten over de bedoeling van de planwetgever. Voor de uitleg van dit begrip zal daarom aansluiting moeten worden gezocht bij de betekenis die daaraan in het normale spraakgebruik wordt gegeven. (Voetnoot 5) Volgens het “Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal” wordt onder het begrip horecabedrijf verstaan: “hotel, restaurant, café of een dergelijk bedrijf dat geregistreerd staat bij het bedrijfschap Horeca”. De rechtbank stelt vast dat een coffeeshop geen hotel, restaurant of café is. Een coffeeshop met enkel afhaalmogelijkheid is naar het oordeel van de rechtbank ook niet te kwalificeren als een ‘dergelijk bedrijf’, omdat het ontbreken van een ruimte waar klanten verblijven een kenmerkend verschil is. Daarbij heeft de derde-partij op zitting benadrukt dat de coffeeshop bij de Kamer van Koophandel en het pensioenfonds als detailhandel staat geregistreerd (verkoop van genotsmiddelen).

De rechtbank merkt op dat de planwetgever bij de totstandkoming en de vaststelling van het bestemmingsplan in 2013 bij de definitie van zware horeca een coffeeshop expliciet heeft genoemd omdat coffeeshops op dat moment altijd een rookruimte hadden waar klanten de softdrugs ook binnen konden gebruiken. Een dergelijke coffeeshop past wel binnen de definitie van horeca maar is inmiddels niet meer toegestaan na de inwerkingtreding van het rookverbod. In de voorliggende procedure is daarom sprake van een ander soort coffeeshop dan in het bestemmingsplan is bedoeld. De beroepsgrond slaagt niet.

Voldoet de geveltekst aan de welstandscriteria?

4. Eisers [eiser 2] en [eiser 1] voeren aan dat sprake is van strijd met het verbod om reclame te maken voor een coffeeshop. Eisers stellen dat de voorgevel van het pand laat zien dat er sprake is van een coffeeshop en dat dat in strijd is met AHOJGI-criteria (Voetnoot 6) die stellen dat er geen affichering mag plaatsvinden. Deze criteria zijn opgenomen in paragraaf “2.2.2 OM-richtlijnen” van de beleidsregel “Het horeca-exploitatiestelsel en het coffeeshopbeleid gemeente Wageningen”.

Is de parkeerbehoefte voldoende onderzocht?

5. Eisers [eiser 1] , [eiser 2] en [eiser 3] voeren aan dat de parkeerbehoefte als gevolg van de verleende omgevingsvergunning onvoldoende is onderzocht door het college. De vergelijking met de parkeerbehoefte van de cafetaria die voorheen in het pand zat gaat naar de mening van eisers niet op omdat de bedrijfsactiviteiten niet vergelijkbaar zijn. Bovendien is de cafetaria al 6 jaar geleden gesloten en er is in de huidige situatie dus geen parkeervraag meer. Daarnaast waren de klanten van de cafetaria veelal mensen uit de buurt. Klanten kwamen vooral lopend of met de fiets. Eisers stellen dat vanwege het ontbreken van een stopverbod in de straat voor de deur zal worden gestopt en dat dat overlast zal opleveren en dat dit onveilig is. Er wordt door eisers parkeeroverlast ervaren op vrijdag en zaterdag en tijdens diensten in de kerk. Er is dan in de huidige situatie al sprake van 100% bezetting van de parkeerruimte. Volgens eisers wordt niet voldaan aan het parapluplan parkeren en duurzaam bouwen. De extra auto- en parkeerplekken die nodig zijn voor de beheerders en klanten van de coffeeshop en voor de bewoners van het appartement erboven zijn extra. Er valt daarom volgens eisers niets te salderen, zoals in het parkeeradvies wordt gedaan. De gemeente had moeten onderzoeken hoeveel van de huidige klanten van coffeeshop [derde-partij] met de auto komen en had moeten nagaan wat dit betekent voor de parkeervraag op de [locatie 2] . Eisers [eiser 1] en [eiser 2] hebben hun betoog onderbouwd met een eigen verkeersrapport van de situatie ter plaatse.

De rechtbank stelt vast dat door het college is getoetst aan de “Nota Parkeernormen [plaats] 2015”, zoals vastgesteld op 10 november 2015. Deze nota is van toepassing op grond van artikel 34.1 van het bestemmingsplan “ [plaats] 2e herziening”. Deze planregel is door het vaststellen van het “Parapluplan parkeren en duurzaam bouwen” aan het bestemmingsplan toegevoegd.

Gelet op de hiervoor opgenomen jurisprudentie moet het bouwplan voorzien in zijn eigen parkeerbehoefte en hierop mag de parkeerbehoefte van de vorige situatie (in dit geval de snackbar) in mindering worden gebracht, zodat uitsluitend de toename ten opzichte van de oude situatie gerealiseerd behoeft te worden of beschikbaar dient te zijn. Het parkeerterrein aan de [locatie 2] ligt aan de rand van het centrum van [plaats] . Door activiteiten rond het parkeerterrein (zoals kerkdiensten) kan er op sommige momenten sprake zijn van een tekort. Dat kan echter niet aan vergunninghouder worden tegengeworpen.

Uit paragraaf 3.1 van de nota volgt dat in de oude situatie van een cafetaria (uitgaande van detailhandel) met een bruto vloeroppervlak van 74 m2, in totaal 3 (2,59) parkeerplaatsen nodig zijn. (74% van 3,1 en 0,4). In de nieuwe situatie van een coffeeshop (detailhandel) met een bruto vloeroppervlak van 60 m2, zijn ook in totaal 3 (3,1) parkeerplaatsen nodig. (60% van 3,1 en 0,4 en daarnaast 1 parkeerplaats voor de woning)

Omdat in de nota niet is opgenomen hoe afronding van getallen plaatsvindt gaat de rechtbank uit van afronding bij 0,5 of meer naar boven en bij minder dan 0,5 naar beneden.

Dit betekent dat de parkeerbehoefte in zowel de oude als de nieuwe situatie 3 parkeerplaatsen betreft.

Uit de voorgaande berekening blijkt dat de parkeerbehoefte gelijk blijft ten opzichte van de oude situatie. Dat betekent dat het zo kan zijn dat het gebruik van de parkeerplaats intensiever is geworden maar dat dit voor deze omgevingsvergunning niet uitmaakt omdat de parkeerbehoefte daardoor niet wijzigt. De beroepsgrond slaagt niet.

Is sprake van overschrijding van de redelijke termijn?

6. Eisers [eiser 1] en [eiser 2] en [eiser 3] hebben verzocht om toekenning van schadevergoeding wegens het overschrijden van de redelijke termijn.

Onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van 3 april 2024, ECLI:NL:RVS:2024:1297 (Voetnoot 9) kan in deze procedure worden volstaan met de vaststelling dat de redelijke termijn is overschreden met acht maanden. Het gaat in deze uitspraak weliswaar niet om de gedoogverklaring en exploitatievergunning voor de coffeeshop waar het in de andere uitspraken van vandaag over gaat, maar het onderwerp van deze procedure staat niet in een zo ver verwijderd verband tot die procedure dat aannemelijk is dat door deze procedure extra spanning en frustratie bij eisers is veroorzaakt. Alle zaken gaan immers over hetzelfde onderwerp, namelijk het mogelijk maken van de vestiging van coffeeshop [derde-partij] aan de [locatie 1] . De rechtbank wijst het verzoek om vergoeding van schade wegens overschrijding van de redelijke termijn dan ook af, omdat die schadevergoeding al is toegekend in die andere zaken.