Rechtbank Gelderland, eerste aanleg - enkelvoudig civiel recht overig

Middengebied vordert dat de rechtbank zich in beide zaken onbevoegd verklaart, althans zo heeft de rechtbank het begrepen. Zij stelt daartoe dat partijen, na de comparitie van partijen van 2 oktober 2014 voor bindend advies hebben gekozen en dat dit traject nog niet is afgerond. [eiser] voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

Artikel 110 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering bepaalt – kort weergegeven – dat het verweer dat de rechter niet relatief bevoegd is, op straffe van verval van het recht, moet worden aangevoerd vóór alle weren ten gronde. In de zaak met rolnummer 14-399 is daaraan voldaan, nu Middengebied in die zaak nog geen conclusie van antwoord heeft genomen. Maar ook in de zaak met rolnummer 14-106 is de rechtbank van oordeel dat Middengebied een beroep op de relatieve onbevoegdheid van de rechter kan doen. De aanleiding voor het opwerpen van de relatieve onbevoegdheid van de rechter is immers pas na het nemen van de conclusie van antwoord ontstaan, namelijk de nadien ingenomen stelling van Middengebied dat partijen eind 2014 bindend advies zijn overeengekomen.

De rechtbank is van oordeel dat de incidentele vordering moet worden afgewezen, omdat de aangevoerde gronden die vordering niet kunnen dragen. Daarvoor is het volgende redengevend.

Een groot aantal jaren hebben [eiser] en Middengebied samengewerkt op het gebied van de ontwikkeling en realisatie van vastgoedprojecten, zoals (onder meer) de projecten Steenvliet/Emmalaan, Résidence “Hof van Gelre”, en De Lingewaarden, alle te Geldermalsen. De projecten Steenvliet/Emmalaan en Résidence “Hof van Gelre” zijn inmiddels gerealiseerd, verkocht en opgeleverd. Het project De Lingewaarden is nog in ontwikkeling.

Op enig moment zijn tussen partijen discussies ontstaan over de samenwerking. Dit heeft ertoe geleid dat partijen inmiddels in meerdere civiele procedures verwikkeld zijn geraakt, waaronder de onderhavige procedures. Op 2 oktober 2014 heeft in de zaak met rolnummer 14-106 een comparitie van partijen plaatsgevonden, waar beide partijen de “dringende wens” hebben geuit om met de hulp van een door hen zelf in te schakelen mediator tot een regeling te komen. De rechtbank heeft daarmee ingestemd, waarna beide zaken zijn stilgelegd. Partijen hebben vervolgens mr. F.B. Falkena (hierna te noemen: Falkena) aangezocht, waarna [betrokkene 1] ., [betrokkene 2] en [betrokkene 3] Zondag op 5 december 2014 een stuk hebben ondertekend, getiteld “Exoneratie clausule”, waarin zij, mede namens de rechtspersonen die zij besturen en/of vertegenwoordigen en die bij de tussen hen bestaande rechtsverhoudingen zijn betrokken, verklaren:

Gedurende dit traject heeft Falkena diverse bijeenkomsten/besprekingen met partijen belegd. Tijdens deze bijeenkomsten hebben partijen onder meer besloten dat de financiële verantwoording inzake diverse projecten wordt onderzocht en dat Middengebied met de ontwikkeling van het project De Lingewaarden kan voortgaan, in die zin dat [eiser] zal overgaan tot het partieel opheffen van het door haar gelegde beslag op percelen van het project De Lingewaarden, zodat Middengebied het besproken contract met de woningstichting Kleurrijk Wonen kan sluiten, de subsidie kan veiligstellen en 10 vrijstaande woningen ter verkoop kan aanbieden. Daarnaast hebben zij afgesproken dat bepaalde gelden die met de hiervoor bedoelde ontwikkeling van het project De Lingewaarden worden ontvangen of gerealiseerd op een nader te openen depotrekening zullen worden gestort. Partijen hebben vervolgens op 26 juli 2016 een depotovereenkomst gesloten, waarin drie opties staan van hoe tot uitkering van gelden uit het depot kan worden overgegaan. Een van die opties is dat Falkena de notaris een schriftelijke betalingsopdracht kan zenden. Bij de uitvoering van de depotovereenkomst hebben partijen ook veelvuldig van deze optie gebruik gemaakt. Over de uitleg van de bepalingen van de depotovereenkomst is tussen partijen een geschil ontstaan, hetgeen heeft geleid tot een procedure bij de rechtbank Gelderland, bekend onder zaaksgegevens 362671 / HA ZA 19-191. In die zaak is heden eveneens vonnis gewezen.

Anders dan Middengebied heeft betoogd, is de rechtbank van oordeel dat in het kader van de beoordeling in de onderhavige incidenten, niet althans onvoldoende gebleken is dat partijen bindend advies zijn overeengekomen ten aanzien van het afwikkelen van de tussen hen bestaande samenwerkingsverbanden om gerechtelijke procedures te beëindigen dan wel te voorkomen. Uit het e-mailbericht van Falkena van 4 november 2014 volgt dat het de bedoeling van partijen was om de tussen hen gerezen geschillen breed te bespreken en dat Falkena zo nodig als bindend adviseur geschilpunten zou beslechten. Dit is ook in lijn met de tekst van de exoneratieclausule die vervolgens op 5 december 2014 door partijen is ondertekend. De strekking van de exoneratieclausule is immers, gelet op hetgeen daarover onder 2.5. is overgenomen, om Falkena van aansprakelijkheid te vrijwaren. Het is geen overeenkomst waarin op zichzelf tussen partijen bindend advies is overeengekomen. Uit de overgelegde correspondentie uit die periode en hetgeen partijen daarover stellen volgt niet dat partijen op enig moment (daadwerkelijk) een overeenkomst tot bindend advies hebben gesloten of dat Falkena partijen op enig moment bindend heeft geadviseerd. Uit de overgelegde verslagen van de bijeenkomsten die onder begeleiding van Falkena hebben plaatsgevonden blijkt dat partijen de regie in eigen hand hebben gehouden door eind 2014 diverse afspraken te maken om de tussen partijen ontstane impasse te doorbreken. Het enkele feit dat Falkena in brieven en verslagen met bindend adviseur wordt aangeduid, is in dit verband niet doorslaggevend. Ook feitelijk is niet gebleken dat Falkena bindend heeft geadviseerd ten aanzien van het afwikkelen van de tussen partijen bestaande samenwerkingsverbanden. Het nemen van enkele procesordelijke beslissingen kan daaronder niet worden begrepen. Dat partijen de intentie hadden om zo nodig tot bindend advies over te gaan als zij er onderling en onder begeleiding van Falkena niet uit zouden komen, is onvoldoende om daaraan de door Middengebied gestelde kwalificatie te geven. Maar ook als uit de overgelegde correspondentie wel zou kunnen worden afgeleid dat partijen overeenstemming over bindend advies hadden, dan is niet komen vast te staan dat partijen vrijwillig en ondubbelzinnig afstand hebben gedaan van het recht op toegang tot de overheidsrechter. Alleen ondubbelzinnige aanknopingspunten zijn voor een afstand van toegang tot de overheidsrechter voldoende voor het oordeel dat de wederpartij die afstand mocht begrijpen en verwachten, en ook die zijn niet gesteld of gebleken. Overwogen wordt dat alleen ten aanzien van het bepaalde in artikel 2 sub c van de depotovereenkomst van 16 juli 2016 kan worden aangenomen dat partijen Falkena om bindend advies hebben verzocht, namelijk dat Falkena de bevoegdheid had om betaalinstructies op te stellen en naar de notaris te verzenden om uitkeringen uit het depot te bewerkstelligen. Het voorgaande leidt er dan ook toe dat de rechtbank bevoegd is om op de onderhavige geschillen te beslissen.

Middengebied zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van de incidenten worden veroordeeld. Deze worden begroot op € 1.126,00 (1 punt salaris advocaat van € 563,00 per opgeworpen incident).