Rechtbank Limburg, eerste aanleg - meervoudig strafrecht overig

Nietige dagvaarding?

Door de verdediging is betoogd dat de dagvaarding gedeeltelijk nietig moet worden verklaard, omdat de tenlasteleggingen onder feit 1 en feit 2 innerlijk tegenstrijdig en onbegrijpelijk zijn; de tenlasteleggingen omvatten scenario’s die elkaar uitsluiten. Het opzet van feit 1 is gericht op de dood van [naam 1] , terwijl het opzet van feit 2 ziet op een ander strafbaar feit. Daarmee zijn de verwijten onvoldoende duidelijk en wordt niet voldaan aan het vereiste dat de wet in artikel 261 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) aan een tenlastelegging stelt. Voor de verdachte is niet duidelijk waartegen hij zich verweren moet.

De rechtbank overweegt als volgt.

Nu met één fysiek gebeuren verschillende strafbepalingen overtreden kunnen worden, staat er geen rechtsregel aan in de weg om een dergelijk gebeuren uitgesplitst in een aantal mogelijk overtreden strafbepalingen aan de verdachte ten laste te leggen en zo te onderwerpen aan het oordeel van de strafrechter. Anders gezegd: het Openbaar Ministerie mag bij het formuleren van de tenlastelegging rekening houden met diverse feitelijke scenario’s, die ieder een andere juridische waardering/duiding opleveren van het fysieke gebeuren. De strafrechter zal uiteindelijk een keuze moeten maken als het overtreden van een specifieke strafbepaling het overtreden van een andere strafbepaling uitsluit.

Daarbij dient bedacht te worden dat een tenlastelegging ook niet volledig op zichzelf staat en mede beoordeeld mag worden aan de hand van de door het Openbaar Ministerie aangeleverde dossier. In deze zaak heeft het Openbaar Ministerie bij het formuleren van de verwijten op basis van dit dossier op een voor de rechtbank navolgbare manier rekening gehouden met verschillende scenario’s omtrent de gebeurtenis op 2 mei 2021 en daarbij aangegeven welk scenario het Openbaar Ministerie denkt te kunnen vaststellen, met als gevolg dat het Openbaar Ministerie andere scenario’s verwerpt. Dit hebben de officieren van justitie ook laten blijken tijdens het requisitoir.

Bij dit alles dient er wel voor gewaakt te worden dat het voor de verdachte voldoende duidelijk is waartegen hij zich dient te verweren. Niet is gebleken dat dit in deze zaak niet zo zou zijn; zowel bij het voorhouden van het dossier als bij pleidooi is de rechtbank niet gebleken dat het voor de verdachte niet duidelijk is geweest bij welk feitelijk voorval hij betrokken zou zijn geweest en welk strafbaar feit of welke strafbare feiten dit zou kunnen opleveren.

De rechtbank ziet daarom geen reden de dagvaarding nietig te verklaren.

Schending van het specialiteitsbeginsel?

De raadsvrouw heeft zich op het standpunt gesteld dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in de vervolging ter zake van de onder 4 en 5 primair aan de verdachte ten laste gelegde Opiumwetfeiten. De verdachte is in België aangehouden op basis van een Europees aanhoudingsbevel (verder: het EAB), vervolgens overgeleverd aan Nederland en aldaar op 14 februari 2023 in verzekering gesteld. Uit het EAB blijkt volgens de verdediging dat de verdachte voor de onder 4 en 5 primair tenlastegelegde feiten niet door de Belgische autoriteiten aan Nederland is overgeleverd; de verdachte heeft ook geen afstand gedaan van het specialiteitsbeginsel als bedoeld in artikel 27 lid 2 van het Kaderbesluit van de Raad van de Europese Unie betreffende het Europees aanhoudingsbevel (verder: Kaderbesluit).

De rechtbank oordeelt als volgt.

In het met betrekking tot de verdachte uitgevaardigde EAB van 18 januari 2023 (blz. 1114 e.v. van het dossier) zijn de strafbare feiten waarvoor de overlevering wordt verzocht (voor zover relevant voor de beoordeling van het verweer) als volgt omschreven:

Strafbare feiten

Dit bevel heeft betrekking op in totaal 11 strafbare feiten. Beschrijving van de omstandigheden waaronder de strafbare feiten zijn gepleegd, met inbegrip van het tijdstip, de plaats en de mate van betrokkenheid van de gezochte persoon bij de strafbare feiten:

Deel 1: De dood van [naam 1]

Deel 2: Voorbereidingshandelingen handel in- en export van verdovende middelen en witwassen.

In een strafrechtelijk onderzoek genaamd WERL is informatie beschikbaar uit een JIT-onderzoek met België en Frankrijk dat zich richtte - en nog steeds richt - op mogelijke strafbare feiten gepleegd door de organisatie van het bedrijf Sky-ECC, te weten onder andere witwassen, deelneming aan een criminele organisatie en medeplichtigheid aan diverse door anderen (gebruikers van haar encryptie-software) gepleegde strafbare feiten zoals handel in verdovende middelen, geweldsmisdrijven en vermogensmisdrijven.

Hieruit komt een drietal Sky ID's naar voren

Uit onderzoek blijkt dat de bovengenoemde accounts gebruikt zijn door [verdachte] . Door de rechter-commissaris van het onderzoek ARGUS is op 9 oktober 2022 toestemming verleend om aanvullend onderzoek te mogen doen naar de communicatie van de gebruiker van bovengenoemde Sky-accounts. Deze toestemming is verleend voor de communicatie van de gebruiker van deze Sky-accounts, (kader A) en de communicatie van zijn/haar contacten (kader B).

Chatgesprekken

In de periode vanaf 18 april 2020 tot en met 5 januari 2021 heeft [verdachte] bijna dagelíjks contact met een NN-account. Het gaat hierbij voornamelijk over cocaïne.

Uit gesprekken van 16 en 17 juni 2020 blijkt dat [verdachte] zelf cocaïne afneemt maar hiervoor ook weer kopers heeft. In de chatberichten staan ook meerdere foto’s van blokken cocaïne en pakken met geld.

In de periode van 15 juni 2020 tot en met 24 december 2020 heeft [verdachte] contact met een NN-account. Hier gaat het zowel afnemen als leveren van verdovende middelen. Verder worden er ook prijsafspraken gemaakt en gezegd dat [verdachte] cash betaalt. In de chatberichten staan ook meerdere foto's van blokken cocaïne.

10 februari 2021 werd een partij cocaïne, van 250 kilo, onderschept op Maastricht Aachen Airport. [verdachte] biedt zijn hulp aan met betrekking tot die levering partij cocaïne aan een NN-account. [verdachte] had blijkbaar kennis dat deze partij zou komen in Maastricht. Later stuurt [verdachte] chats- en foto's van nieuwsberichten dat de partij is onderschept door de Douane.

In de periode van 07 januari 2021 tot en 07 maart 2021 heeft [verdachte] veelvuldig chatgesprekken en stuurt veelvuldig foto's naar het hetzelfde NN-account als hierboven genoemd over de handel in hasj, blokken cocaïne en betalingen (pakken geld). Op de foto's staan hasj, blokken cocaïne en pakken met geld.

Handel met Duitse en Franse klanten

Uit alle gevoerde chatberichten van [verdachte] kan opgemaakt worden dat hij de verdovende middelen verkoopt aan onder andere Duitse en Franse klanten. In meerdere chatgesprekken wordt getracht in gebrekkig Duits te schrijven. [verdachte] schrijft dat alles opgehaald dient te worden. Er worden ook foto's van blokken hasj en cocaïne verstuurd in de chatberichten.

Witwassen

Team Nationale Inlichtingen (TNI)

Op 25 maart 2022 is er bij het Team Nationale Inlichtingen de volgende informatie binnengekomen:

"De familie [verdachte] zou hun criminele activiteiten hebben verplaatst van Nederland (Heerlen) naar België. Reden daarvoor is dat ze in Nederland te fel in de kijker zouden lopen van politie en financiële opsporingsdiensten. Ze laten zich in met grootschalige drugshandel. Onder andere vanuit hun horecazaak [naam 3] gelegen op de [adres 1] . Tevens zouden ze zich inlaten met witwassen van drugsgelden d.m.v. het opkopen van panden in binnen- en buitenland. Vanuit [naam 3] zou volop cocaïne verkocht worden in grotere hoeveelheden (kilo's). De zaak zou ook in die zin bezocht worden door Albanezen en leden van een motorbende".

Uit bovenstaande kan worden opgemaakt dat over de periode van mei 2022 [de rechtbank begrijpt: mei 2020] tot en met maart 2022 kan worden gesteld dat [verdachte] en zijn familie zich bezighouden met strafbare feiten genoemd in de Opiumwet en witwassen.

Aard en wettelijke kwalificatie van het strafbare feit en toepasselijke wettelijke bepalingen/wetboeken:

Artikel 289 Wetboek van Strafrecht

Artikel 2 lid AB Opiumwet juncto art. 10A lid 1 sub 1,2,3 Opiumwet

Het is verboden een middel als bedoeld in de bij deze wet behorende lijst I dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid:

A. binnen of buiten het grondgebied van Nederland te brengen;

B. te telen te bereiden, te bewerken, te verwerken, te verkopen, af te leveren, te verstrekken of te vervoeren;

Artikel 10a Opiumwet

1 Hij die om een feit, bedoeld in het vierde of vijfde lid van artikel 10, voor te bereiden of te bevorderen:

1°. een ander tracht te bewegen om dat feit te plegen, te doen plegen, mede te plegen of uit te lokken, om daarbij behulpzaam te zijn of om daartoe gelegenheid, middelen of inlichtingen te verschaffen,

2°. zich of een ander gelegenheid, middelen of inlichtingen tot het plegen van dat feit

tracht te verschaffen,

3°. voorwerpen, vervoermiddelen, stoffen, gelden of andere betaalmiddelen voorhanden heeft, waarvan hij weet of ernstige reden heeft om te vermoeden dat zij bestemd zijn tot het plegen van dat feit,

wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.

Artikel 3 lid AB Opiumwet juncto art. 11A Opiumwet

Het is verboden een middel als bedoeld in de bij deze wet behorende lijst II dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid:

A. binnen of buiten het grondgebied van Nederland te brengen;

B. te telen, te bereiden, te bewerken, te verwerken, te verkopen, af te leveren, te verstrekken of te vervoeren;

Artikel 11a Opiumwet

Hij die stoffen of voorwerpen bereidt, bewerkt, verwerkt, te koop aanbiedt, verkoopt, aflevert, verstrekt, vervoert, vervaardigt of voorhanden heeft dan wel vervoermiddelen, ruimten, gelden of andere betaalmiddelen voorhanden heeft of gegevens voorhanden heeft, waarvan hij weet of ernstige reden heeft om te vermoeden dat zij bestemd zijn tot het plegen van een van de in artikel li, derde en vijfde lid, strafbaar gestelde feiten, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaar of geldboete van de vijfde categorie.

Kwalificatie:

Toepasselijke artikelen:

I. Geef in voorkomend geval aan of het gaat om één of meer van de volgende strafbare feiten waarop in de uitvaardigende lidstaat een vrijheidsstraf of een tot vrijheidsbeneming strekkende maatregel staat met een maximum van ten minste drie jaar en zoals omschreven in het recht van de uitvaardigende lidstaat (vakje aankruisen):

Illegale handel in verdovende middelen en psychotrope stoffen

Witwassen van opbrengsten van misdrijven

Moord en doodslag, zware mishandeling

De rechtbank stelt bij beantwoording van de vraag of in de onderhavige zaak de omschrijving van de feiten in de uiteindelijke tenlastelegging strijd oplevert met het specialiteitsbeginsel voorop dat het Kaderbesluit een uitvloeisel is van wederzijdse erkenning van strafrechtelijke beslissingen en berust op een hoge mate van vertrouwen tussen de lidstaten. Daarnaast stelt de rechtbank vast dat overeenkomstig artikel 31 van het Kaderbesluit de bepalingen hiervan in de plaats komen van de overeenkomstige bepalingen van de ter zake van uitlevering toepasselijke verdragen in de betrekkingen tussen de lidstaten, waaronder het Europees Uitleveringsverdrag 1957. In verband daarmee merkt de rechtbank op dat artikel 14 lid 3 van dit verdrag een voorziening biedt voor het geval de omschrijving van het ten laste gelegde feit in de loop van de procedure wordt gewijzigd: de uitgeleverde persoon wordt dan slechts vervolgd of berecht voor zover de elementen van het opnieuw omschreven feit uitlevering zouden gedogen. De grens ligt bij een zodanige wijziging van de feitelijke omschrijving van de gedraging van de verdachte dat deze niet meer wordt vervolgd voor het feit waarvoor hij werd uitgeleverd. Hoewel een dergelijke bepaling ontbreekt in het Kaderbesluit, mag niet worden aangenomen dat men de uitbreiding van het aanvankelijke feitensubstraat met nauw verwante gedragingen na overlevering afhankelijk heeft willen stellen van de instemming van de uitvoerende staat, in casu België. Dat zou immers niet stroken met de in de preambule van het Kaderbesluit geformuleerde uitgangspunten en doelstellingen van het EAB: kort gezegd het vergemakkelijken van uitlevering tussen lidstaten van de Europese Unie.

In diens arrest van 1 december 2008 heeft het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen de draagwijdte van het in artikel 27 lid 2 van het Kaderbesluit opgenomen begrip “enig ander vóór de overlevering begaan feit” uitgelegd. Het hof verklaart daarbij voor recht dat het er bij de vraag of niet sprake is van een “ander feit” om gaat of de bestanddelen van het strafbare feit, volgens de wettelijke omschrijving die in de uitvaardigende lidstaat daarvan is gegeven, die zijn waarvoor de persoon is overgeleverd en of er voldoende overeenstemming is tussen de gegevens in het aanhoudingsbevel en de gegevens in de latere procedurele handeling.

Gelet op de hierboven weergegeven omschrijving van de omstandigheden in het EAB en de aan het Kaderbesluit ten grondslag liggende uitgangspunten is de rechtbank van oordeel dat het vervolgen van de verdachte voor de feiten onder 4 en 5 primair tenlastegelegd, niet leidt tot de conclusie dat verdachte thans wordt vervolgd voor enig ander vóór de overlevering begaan feit dan de feiten die reden tot de overlevering zijn geweest. Het Openbaar Ministerie is derhalve ontvankelijk in de vervolging van verdachte voor de feiten zoals onder 4 en 5 primair tenlastegelegd.

.3 Sky-ECC verweren

De raadsvrouw heeft ter zake van de feiten 4, 5 en 6 verweren naar voren gebracht inzake de vergaring en het gebruik van onderschepte communicatie van de cryptocommunicatiedienst Sky-ECC. Dat zou moeten leiden tot de niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie ten aanzien van deze feiten. Het verweer kent de volgende onderdelen:

Toepasselijkheid van het interstatelijke vertrouwensbeginsel

De Hoge Raad heeft op 13 juni 2023 een prejudiciële beslissing gegeven, waarbij onder andere is ingegaan op de betekenis van het internationaal vertrouwensbeginsel voor de beoordeling van de rechtmatigheid en betrouwbaarheid van resultaten die zijn verkregen met toepassing van opsporingsbevoegdheid door autoriteiten van een ander land dan Nederland, terwijl die bevoegdheid in dat andere land is toegepast, en de mogelijkheden voor een verdediging om de rechtmatigheid van de bewijsverkrijging te onderzoeken (ECLI:NL:HR:2023:913). In deze beslissing heeft de Hoge Raad overwogen dat het niet tot de taak van de Nederlandse strafrechter behoort om te toetsen of de wijze waarop het onderzoek onder verantwoordelijkheid van de buitenlandse autoriteiten is uitgevoerd, strookt met de rechtsregels die gelden in het betreffende land voor het uitvoeren van dat onderzoek. De beslissingen van de buitenlandse autoriteiten die aan het verrichte onderzoek ten grondslag liggen, dienen te worden gerespecteerd, waarbij ervan moet worden uitgegaan dat het onderzoek rechtmatig is verricht. Dat is uitsluitend anders als in het betreffende land onherroepelijk is komen vast te staan dat het onderzoek niet in overeenstemming met de daarvoor geldende rechtsregels is verricht.

In zijn arrest van 13 februari 2024 heeft de Hoge Raad voormelde overwegingen omtrent het vertrouwensbeginsel onderschreven en is niet van dit uitgangspunt afgeweken (ECLI:NL:HR:2024:192). Ook heeft de Hoge Raad aandacht besteed aan hoe het één en ander zich verhoudt tot artikel 6 en artikel 8 van het EVRM. De Hoge Raad overweegt hierover als volgt.

Artikel 6 van het EVRM

Uit de rechtspraak van het EHRM volgt dat het EVRM op zichzelf niet eraan in de weg staat dat in een strafzaak gebruik wordt gemaakt van de resultaten van in het buitenland verricht onderzoek, maar dat het gebruik van dergelijke resultaten voor het bewijs niet in strijd mag komen met het recht op een eerlijk proces dat door artikel 6 EVRM wordt gewaarborgd. Ook als van de resultaten van het onder verantwoordelijkheid van buitenlandse autoriteiten verrichte onderzoek in de strafzaak tegen de verdachte gebruik wordt gemaakt voor het bewijs, moet de rechter de ‘overall fairness’ van die strafzaak waarborgen.

Artikel 8 van het EVRM

Het vorenstaande brengt in relatie tot het recht op eerbiediging van het privéleven, zoals dat wordt gewaarborgd door artikel 8 eerste lid van het EVRM, met zich dat de Nederlandse strafrechter niet beoordeelt of in het recht van het land onder wiens verantwoordelijkheid het onderzoek is verricht, al dan niet een toereikende wettelijke grondslag bestond voor de eventueel bij het verrichten van het onderzoek gemaakte inbreuk op het recht van de verdachte op respect voor zijn privéleven, en ook niet of die inbreuk geacht kan worden noodzakelijk te zijn, zoals bedoeld in het tweede lid van artikel 8 EVRM. Zo’n beoordeling zou immers vergen dat de Nederlandse rechter aan het buitenlandse recht toetst.

De rechtbank ziet in hetgeen door de verdediging is aangedragen geen aanleiding om af te wijken van de lijn die door de Hoge Raad is bepaald. Op basis van de feitelijke gang van zaken rondom de Sky-ECC-tap gaat de rechtbank ervan uit dat er sprake is geweest van een tap in Frankrijk, gedurende een Frans opsporingsonderzoek, onder verantwoordelijkheid van een Franse officier van justitie. Voordat de tap is aangesloten, heeft een Franse rechtbank op basis van het Franse recht toestemming verleend voor interceptie, opname en transcriptie van de communicatie tussen de Sky-ECC-servers aldaar. Het behoort niet tot de taak van de Nederlandse strafrechter om te toetsen of de wijze waarop het onderzoek onder verantwoordelijkheid van de Franse autoriteiten plaatsvindt, strookt met de rechtsregels die gelden in Frankrijk. De beslissingen van de Franse autoriteiten die aan het verrichte onderzoek ten grondslag liggen, moeten worden gerespecteerd, waardoor de rechtbank er ook van uit mag gaan dat dit op rechtmatige wijze is verlopen. De rechtbank heeft ook geen aanwijzingen dat onherroepelijk is gebleken dat het Franse onderzoek niet in overeenstemming is verlopen met de aldaar geldende rechtsregels. Het interstatelijk vertrouwensbeginsel is dus onverminderd van kracht, waardoor de rechtbank er ook op mag vertrouwen dat voor de interceptie in Frankrijk een toereikende wettelijke grondslag heeft bestaan en de grondrechten vanuit het EU-Handvest en het EVRM gewaarborgd zijn gebleven.

Bulkinterceptie

De rechtbank volgt de verdediging ook niet voor zover is bepleit dat sprake is van bulk-interceptie en aldus van een algemene en ongedifferentieerde dataverzameling. Niet alleen heeft te gelden, zoals de rechtbank al heeft overwogen, dat het interstatelijke vertrouwens-beginsel aan de toets van de rechtmatigheid van de interceptie in de weg staat, maar ook overigens treft het verweer geen doel. Het verkrijgen van de Sky-ECC-gegevens richt zich immers tot een afgebakende groep gebruikers, van één specifieke telecomdienst, terwijl er een concrete verdenking bestond dat deze dienst gebruikt werd door criminelen die zich (in georganiseerd verband) met zeer ernstige strafbare feiten bezighielden. Dat is een wezenlijk andere situatie dan bijvoorbeeld het bewaren van alle metadata van alle abonnees van een (willekeurige) telecomprovider ten behoeve van toekomstige strafrechtelijke onderzoeken. Verder is van groot belang dat de dataverzameling anoniem is geschied. Pas na verder opsporingsonderzoek kon (in sommige gevallen) een persoon gekoppeld worden aan een gebruikersaccount. Naar het oordeel van de rechtbank is dan ook geen sprake van bulk-interceptie. De verweren hierover worden dan ook verworpen.

Ontbreken kennisgeving

In het arrest van 30 april 2024 met kenmerk ECLI:EU:C:2024:372 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie zich gebogen over door een Duitse rechter gestelde prejudiciële vragen. Deze vragen werden gesteld naar aanleiding van een strafzaak waarin EncroChat-berichten een rol speelden. Die berichten, van Duitse EncroChat-gebruikers, waren door de Franse politie onderschept en konden door de Duitse politie worden opgevraagd via een Europolserver. Een Duitse officier van justitie heeft vervolgens EOB’s uitgevaardigd om toestemming te krijgen van een Franse rechtbank om die gegevens over te dragen en te gebruiken in Duitse strafprocedures. Die toestemming is verleend. De rechtmatigheid van de EOB’s is betwist en dat heeft tot de prejudiciële procedure geleid.

Het Hof heeft in voormeld arrest en ter beantwoording van de vragen zijn uitleg gegeven over richtlijn 2014/41/EU en het EOB in strafzaken. Volgens het Hof brengt artikel 31 van de richtlijn met zich dat een infiltratiemaatregel, die beoogt verkeers- locatie- en communicatiegegevens van een internetcommunicatiedienst te verzamelen (i.c. de onderschepping van EncroChat-berichten en metadata), moet worden gemeld aan de lidstaat waar het voorwerp van die maatregel zich bevindt (i.c. Duitsland). Deze notificatieplicht is mede bedoeld om de rechten te beschermen van de gebruikers die onderwerp zijn van de infiltratiemaatregel. In artikel 31 van de richtlijn is bepaald dat deze notificatie voorafgaand, tijdens of na de interceptie kan plaatsvinden, zodra de intercepterende lidstaat te weten komt dat de persoon op wie de interceptie betrekking heeft zich op het grondgebied van de in kennis gestelde lidstaat bevindt of heeft bevonden.

De verdediging heeft aangevoerd dat een kennisgeving vanuit Frankrijk aan de Nederlandse autoriteiten gestuurd had moeten worden bij de interceptie van Sky-ECC. De rechtbank is van oordeel dat anders dan in het arrest - waarin informatie is gedeeld door middel van een EOB - in deze zaak sprake is van een samenwerking tussen Nederland en Frankrijk op basis van een JIT. Daarbinnen geldt een geheel ander juridisch kader dan tussen de landen die op basis van een EOB samenwerken. Niettemin stelt de rechtbank vast dat Nederland, blijkens de JIT-overeenkomst, op de hoogte is gesteld van het onderwerp en het doel van de interceptie. Binnen het JIT-verband heeft voortdurend een informatie-uitwisseling plaats-gevonden, zijn onderling doorlopend gegevens verstrekt, inlichtingen verzonden en bewijzen gedeeld. Op basis hiervan is de rechtbank van oordeel dat Nederland in het kader van de informatie-uitwisseling door het JIT op zijn minst eenzelfde niveau van wetenschap heeft gehad omtrent de interceptie, als ware zij per formulier genotificeerd als bedoeld in artikel 31 van richtlijn 2014/41/EU.

De hiermee verband houdende verweren van de verdediging kunnen niet slagen en worden verworpen.

De foutieve veronderstelling van de rechter-commissaris

De verdediging heeft niet onderbouwd op welke “verleende machtiging van de rechter-commissaris” zij doelt als zij stelt dat deze “eveneens” als onrechtmatig dient te worden beschouwd. Voor zover de verdediging bedoeld heeft aan te voeren dat een rechter-commissaris had dienen te oordelen over de rechtmatigheid van de interceptie, stuit dit verweer af op hetgeen hierboven reeds werd overwogen omtrent het interstatelijke vertrouwensbeginsel. Voor zover de verdediging bedoeld heeft iets anders te betogen, had dit van een nadere motivering voorzien dienen te worden.

De gezamenlijke verantwoordelijkheid en onrechtmatigheid.

De verdediging betoogt dat zowel de Nederlandse autoriteiten als de Franse autoriteiten verantwoordelijk zijn voor de onrechtmatige interceptie en verwerking van de gegevens. Onder verwijzing naar hetgeen hiervoor reeds is overwogen en aanknopend bij de vaststellingen zoals gedaan door de Hoge Raad in de genoemde arresten, is er geen grond om aan te nemen dat hier sprake is geweest van enige onrechtmatigheid en van een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Reeds dit brengt mee dat de verdediging ook op dit punt niet gevolgd kan worden in haar stellingen en conclusies.

Alles overziende, is de rechtbank van oordeel dat geen sprake is geweest van een vormverzuim als bedoeld in art. 359a Sv. Dit brengt ook mee dat geen sprake kan zijn van de rechtsgevolgen (primair niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie, subsidiair uitsluiting van de Sky-ECC-gesprekken voor het bewijs, meer subsidiair strafvermindering) die de verdediging voor ogen had met haar verweren.

De vordering van de officieren van justitie

De officieren van justitie hebben op grond van hun bewijsstandpunt gevorderd dat de verdachte wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van 20 jaren, met aftrek van het voorarrest.

Het standpunt van de verdediging

Wanneer de rechtbank de verweren niet volgt en toekomt aan een strafoplegging, heeft de raadsvrouw de rechtbank verzocht rekening te houden met het milieu waarin de gebeurtenis van 2 mei 2021 zich heeft afgespeeld. Het slachtoffer was een gevreesde drugsdealer die de verdachte niet betaalde, die daarmee op zijn beurt in de problemen kwam met zijn leveranciers. De verdachte wilde met het slachtoffer praten en betreurt dat het deze verschrikkelijke afloop heeft gehad. Daarnaast heeft de raadsvrouw verzocht rekening te houden met persoonlijke omstandigheden van de verdachte. De verdachte is jong, heeft een gezin en geen relevant strafblad.

Het oordeel van de rechtbank

Bij de bepaling van de op te leggen straf is gelet op de aard en ernst van hetgeen bewezen is verklaard, op de omstandigheden waaronder het bewezenverklaarde is begaan en op de persoon van de verdachte, zoals een en ander uit het onderzoek ter terechtzitting naar voren is gekomen. In het bijzonder overweegt de rechtbank als volgt.

De verdachte heeft zich langere tijd volop bezig gehouden met de (internationale) handel in verdovende middelen. De onderschepte cryptocommunicatieberichten spreken in dit kader boekdelen. Maar niet alleen deze berichten vormen het bewijs ervoor. Verdachte heeft zelf erkend te handelen en ook anderen getuigen hiervan.

Een van de handelspartners van de verdachte was [naam 1] . Met hem heeft de verdachte, aldus getuige [naam 7] , zo’n drie tot vier maanden zaken gedaan. Kennelijk ging dit aanvankelijk naar tevredenheid van beiden. Dat veranderde echter na de levering van de laatste partij verdovende middelen. Het lijkt erop dat [naam 1] zo ontevreden was over de kwaliteit van de door de verdachte geleverde drugs, dat hij weigerde er volledig voor te betalen.

Dat kon de verdachte niet verkroppen. Zoals hij het ook niet kon verkroppen dat [naam 1] zich daarna voor de verdachte onbereikbaar hield. De verdachte is meermaals naar [naam 1] op zoek geweest. Uiteindelijk heeft hij hem op 2 mei 2021 gevonden. Die dag is de verdachte [naam 1] gevolgd, wist de verdachte dat [naam 1] een ontmoeting had gehad met een verkoper van verdovende middelen en was in de veronderstelling dat [naam 1] drugs of geld bij zich had. Die drugs of dat geld wilde de verdachte afpakken en hij heeft daartoe een plan gesmeed en anderen bereid gevonden hem te helpen.

Uiteindelijk is het bij de uitvoering van dat plan tot een confrontatie gekomen. Een confrontatie die [naam 1] niet meer kan navertellen. Op klaarlichte dag en op de openbare weg kwam door vuurwapengeweld een einde aan zijn leven.

De rechtbank heeft niet kunnen vaststellen dat de verdachte er van meet af aan op uit is geweest om toen en daar een einde te maken aan het leven van [naam 1] . Zo bezien kan van een meedogenloze liquidatie niet gesproken worden. Maar, er is wel sprake van een andere vorm van eigenrichting. [naam 1] moest en zou zijn schuld bij de verdachte inlossen en nu dit niet goedschiks lukte, moest het maar kwaadschiks. Met hulp van vrienden en familie en onder dreiging van een geladen vuurwapen.

Verdachte heeft zich zo in een positie gebracht waarin hij, wellicht uit frustratie over de zijn (verdachtes) ego en reputatie als drugshandelaar ondermijnende opstelling van [naam 1] , heeft kunnen komen tot het lossen van het fatale schot op [naam 1] . De verdachte zegt dit te betreuren, maar dit komt de rechtbank allerminst oprecht en overtuigend over.

De rechtbank begrijpt ook niet waarom rekening gehouden zou moeten worden met de omstandigheid dat het slachtoffer een gevreesde drugsdealer zou zijn geweest. Los van het gegeven dat de rechtbank dit niet heeft kunnen afleiden uit het dossier, had het dan meer voor de hand gelegen dat de verdachte zich in het geheel niet zou hebben ingelaten met het slachtoffer in plaats van de confrontatie met hem op te zoeken.

De verdachte heeft aan de familie, partner en vrienden van het slachtoffer onherstelbaar leed toegebracht. Een mensenleven was de verdachte kennelijk niet zo veel waard dat hij volstond met het nemen van een financieel verlies, dat, bezien in de context van de drugshandel waar hij zich mee inliet, niet eens zo groot kan worden genoemd. Zo past deze zaak in een reeks van gewelddadige misdrijven in het criminele milieu die de rechtsorde telkenmale schokken en waardoor de Nederlandse samenleving wordt aangetast.

Het tegengaan van dit fenomeen en het borgen van de veiligheid van de samenleving vergen veel inspanningen van de overheid. Ook de strafoplegging beoogt aan die borging bij te dragen door consequent het signaal af te geven dat misdrijven in deze context zwaar worden bestraft, met lange vrijheidsstraffen. Die zijn noodzakelijk: ook in deze zaak kan niet met een andere of lichtere sanctie worden volstaan. Daarbij komt in deze zaak extra gewicht toe aan de omstandigheid dat ook nietsvermoedende burgers geconfronteerd werden met een schokkende gebeurtenis, waarvan zij niet alleen getuige zijn geweest, maar waarvan zij evengoed het slachtoffer hadden kunnen worden.

Een vast vertrekpunt voor de straftoemeting bij doodslag wordt niet gehanteerd door de strafrechtspraak. De feiten en omstandigheden van dit type zaken zijn vaak zeer verschillend. Uit de jurisprudentie kan worden afgeleid dat een gevangenisstraf tussen de 8 en 12 jaar als gepast kan worden beschouwd. Gelet op de hiervoor geschetste context waarin de onderhavige feiten zich hebben afgespeeld, acht de rechtbank alleen al voor het bewezen-verklaarde onder feit 1, feit 2 en feit 3 een straf van 10 jaren gepast en geboden.

Daarnaast dient er nog een straf te worden bepaald voor de overige bewezenverklaarde feiten. Zoals hierboven reeds werd opgemerkt heeft de verdachte zich gedurende een lange periode bezig gehouden met de (internationale) handel in verdovende middelen. Als uitvloeisel daarvan heeft hij zich ook schuldig gemaakt aan gewoontewitwassen van de opbrengsten die hiermee gegenereerd werden. De georganiseerde handel in verdovende middelen en alle daarmee samenhangende en eruit voortvloeiende misdrijven ontwrichten de maatschappij op velerlei vlak. Gebruik van verdovende middelen veroorzaakt diverse problemen, zoals verwervingscriminaliteit, overlast op straat en een extra druk op de gezondheidszorg. Deze problemen kunnen direct op het conto van de handelaren in verdovende middelen worden geschreven. Daar komt nog bij dat witwassen de integriteit van financiële systemen ondermijnt. Ook de combinatie van deze feiten en de ernst en omvang ervan brengen mee dat slechts volstaan kan worden met een straf die een forse vrijheids-beneming met zich brengt. De rechtbank heeft bij de straftoemeting gekeken naar straffen die in min of meer vergelijkbare zaken zijn opgelegd voor deze feiten en beschouwt 4 jaren gevangenisstraf als een gepaste en geboden straf.

Bijzondere factoren die tot matiging van de straf zouden moeten leiden, ziet de rechtbank niet. De verdachte kan volledig verantwoordelijk worden gehouden voor zijn daden. Zijn persoonlijke omstandigheden, met name het hebben van een partner en kind, leggen ook geen bijzonder gewicht in de schaal, nu deze omstandigheden van zodanig algemene aard zijn, dat deze, afgezet tegen de ernst van de delicten en het belang van een juiste normhandhaving, van ondergeschikt belang zijn.

Tot slot heeft de rechtbank ambtshalve te beoordelen of een strafvermindering aan de orde is om reden dat het recht van de verdachte op een openbare behandeling binnen een redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM is geschonden. De Hoge Raad neemt in zijn uitleg van de redelijke termijn als uitgangspunt dat een einduitspraak in eerste aanleg dient te volgen binnen twee jaren vanaf het moment waarop de verdachte redelijkerwijs kenbaar was dat tegen hem een vervolging werd ingesteld, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn aan te wijzen die een langere termijn redelijk maken. In geval een verdachte zich in voorarrest bevindt, geldt als uitgangspunt een termijn van 16 maanden.

Als het aanvangsmoment van die termijn geldt in deze zaak de dag waarop de verdachte in België ter overlevering is gearresteerd, te weten 31 januari 2023. De rechtbank wijst dit vonnis op 2 juli 2025. Daarmee is de redelijke termijn ruim een jaar overschreden. In deze zaak beschouwt de rechtbank dit niet als een uitzonderlijke overschrijding en ziet zij bijzondere omstandigheden die een langere termijn redelijk maken, gelet op de aard en omvang van de zaak en het onderzoek daarnaar. Zo zijn in de onderhavige zaak met name op verzoek van de verdediging vele getuigen gehoord, die niet alle op hetzelfde moment konden worden gehoord en waartoe herhaalde pogingen moesten worden gedaan om hen te kunnen horen. De rechtbank zal daarom volstaan met de enkele constatering dat de redelijke termijn is overschreden.

Tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat de regeling van voorwaardelijke invrijheidsstelling aan de orde is, als bedoeld in artikel 6:2:10 Wetboek van Strafvordering.

De standpunten van de officieren van justitie en de verdediging

De officieren van justitie achten alle vorderingen toewijsbaar. De verdachte is met zijn mededaders hoofdelijk aansprakelijk voor de schade en aan de verdachte moet ook de schadevergoedingsmaatregel worden opgelegd.

De verdediging heeft zich primair op het standpunt gesteld dat de benadeelde partijen niet-ontvankelijk moeten worden verklaard, gelet op de gevoerde verweren strekkende tot niet-ontvankelijkheid, ontslag van alle rechtsvervolging, dan wel vrijspraak. Subsidiair heeft de verdediging de vorderingen op -hierna te bespreken- formele en inhoudelijke punten betwist.