Rechtbank Overijssel, eerste aanleg - meervoudig strafrecht overig

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van achttien maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaren. De officier van justitie heeft gevorderd dat aan het voorwaardelijke strafdeel de door Tactus Reclassering Zwolle (hierna: de reclassering) geadviseerde bijzondere voorwaarden worden gekoppeld. Daarnaast heeft de officier van justitie gevorderd dat gedurende de proeftijd een vrijheidsbeperkende maatregel zoals bedoeld in artikel 38v Sr wordt opgelegd, inhoudende een contactverbod met [slachtoffer] , waarbij wordt bevolen dat bij iedere overtreding vervangende hechtenis wordt toegepast voor de duur van één week. De bijzondere voorwaarden en de maatregel moeten volgens de officier van justitie dadelijk uitvoerbaar worden verklaard.

De raadsman heeft betoogd dat, indien de rechtbank tot een bewezenverklaring komt, moet worden volstaan met de oplegging van een taakstraf. Het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf is niet opportuun.

Bij de strafoplegging houdt de rechtbank rekening met de aard en de ernst van het gepleegde feit, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte zoals die uit het dossier en tijdens de behandeling ter terechtzitting naar voren zijn gekomen. De rechtbank acht daarbij in het bijzonder het volgende van belang.

De aard en de ernst van het feit

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan feitelijke aanranding van de eerbaarheid. Hij heeft de penis van zijn verstandelijk beperkte stiefzoon [slachtoffer] betast en afgetrokken en hem dit ook bij zichzelf laten doen. Verdachte heeft dit gedurende een periode van ongeveer vijfenhalf jaren meerdere keren gedaan. Dit is een ernstig strafbaar feit. Met dit handelen heeft verdachte meermaals een grote inbreuk gemaakt op de lichamelijke integriteit van [slachtoffer] . Vaak leidt dergelijk misbruik bij slachtoffers tot verstoring van de eigen seksuele ontwikkeling en tot (grote) psychische schade. Daarbij komt nog dat de verdachte op grove wijze misbruik heeft gemaakt van het vertrouwen dat [slachtoffer] , als stiefzoon, blind in hem had moeten kunnen stellen, temeer omdat zijn stiefzoon verstandelijk beperkt is.

De persoon van verdachte

Wat betreft de persoon van verdachte heeft de rechtbank acht geslagen op het strafblad van verdachte van 26 februari 2024. Hieruit blijkt dat verdachte in het (verre) verleden meermaals voor andersoortige strafbare feiten met politie en justitie in aanraking is geweest.

Daarnaast heeft de rechtbank acht geslagen op de pro Justitia-rapportage van 5 maart 2024, waarin over verdachte is gerapporteerd door J.A.M. Gresnigt, klinisch psycholoog, en op wat verdachte ter terechtzitting heeft verklaard.

Verdachte woont met zijn vrouw en zeventienjarige dochter in [woonplaats] . Hij is mantelzorger voor zijn vrouw, die als gevolg van een Transient Ischaemic Attack (TIA) hulpbehoevend is. Naar eigen zeggen regelt verdachte alles thuis. Hij werkt daarnaast drieënhalve dag per week.

Bij verdachte is volgens de deskundige sprake van een ongespecificeerde persoonlijkheidsstoornis. Verdachte kent een voorgeschiedenis met psychotrauma. In zijn jeugd is hij seksueel misbruikt door begeleiders in internaten waar verdachte jarenlang verbleef. Dit misbruik heeft impact gehad op de seksuele ontwikkeling van verdachte. Verdachte heeft geen passend norm- en waardenbesef ontwikkeld ten aanzien van seksualiteit, relaties, affectie en intimiteit. In het verlengde hiervan is de indruk van de psycholoog dat hij zijn behoefte aan aandacht, waardering en affectie is gaan seksualiseren. Omdat verdachte ontkent, kan de psycholoog niet goed inschatten in hoeverre de handelingen verdachte kunnen worden toegerekend. Het is goed voorstelbaar dat de belaste voorgeschiedenis en de persoonlijkheidsproblematiek van verdachte hebben doorgewerkt tijdens het plegen van de feiten. De psycholoog schat het recidiverisico in als laag en adviseert om een kortdurende forensisch poliklinische behandeling en reclasseringstoezicht op te leggen.

De rechtbank acht de conclusie van de deskundige inzichtelijk en gedegen onderbouwd. In de rapportage is helder gemotiveerd hoe de deskundige tot zijn conclusie is gekomen. De rechtbank neemt de conclusie daarom over en maakt die tot de hare. De rechtbank acht op basis daarvan voldoende aannemelijk dat de door de psycholoog omschreven problematiek van verdachte aanwezig was ten tijde van het plegen van het feit en stelt dit aldus vast. Dit brengt mee dat de rechtbank het bewezen verklaarde feit in verminderde mate aan verdachte zal toerekenen.

De rechtbank heeft ook kennis genomen van de inhoud van het reclasseringsadvies van Tactus Reclassering Zwolle van 4 april 2024, opgemaakt door reclasseringswerker

[reclasseringswerker] . Daaruit volgt dat verdachte onvoldoende probleembesef heeft en de neiging heeft om te externaliseren en te bagatelliseren. Het belaste verleden van verdachte, zijn beperkte intelligentie en de ongespecificeerde persoonlijkheidsstoornis zorgen voor een ontoereikende coping ten aanzien van (onder meer) het omgaan met seksuele behoeften. Het hebben van werk, de afwezigheid van financiële problemen en het hebben van een eigen woning ziet de reclassering als beschermende factoren. Om het recidiverisico te beperken, adviseert de reclassering de volgende bijzondere voorwaarden: een meldplicht en een ambulante behandeling (gericht op psycho educatie over seksualiteit).

De strafoplegging

De rechtbank heeft bij het bepalen van de straf rekening gehouden met straffen die in vergelijkbare gevallen door rechters zijn opgelegd. De aard en de ernst van het feit maken dat naar het oordeel van de rechtbank in beginsel niet anders kan worden gereageerd dan met het opleggen van een gevangenisstraf. De rechtbank ziet in de persoon van verdachte echter aanleiding om een voorwaardelijke gevangenisstraf tezamen met de maximale taakstraf aan verdachte op te leggen. De rechtbank houdt er in het bijzonder rekening mee dat verdachte momenteel de zorg voor zijn vrouw draagt, die als gevolg van een TIA hulpbehoevend is. De nadelige gevolgen van een eventuele gevangenisstraf (verlies van woning en inkomen) kunnen niet alleen voor verdachte verstrekkend zijn, maar ook voor zijn vrouw en dochter. Bovendien hoopt de rechtbank dat een voorwaardelijke straf verdachte ervan weerhoudt om opnieuw de fout in te gaan en hem de daartoe benodigde (ambulante) hulp geeft. De rechtbank acht een deels voorwaardelijke gevangenisstraf daarom nodig.

De rechtbank acht het niet proportioneel om aan verdachte ter beveiliging van de maatschappij of ter voorkoming van strafbare feiten een vrijheidsbeperkende maatregel in de vorm van een contactverbod als bedoeld in artikel 38v Sr op te leggen. Wel zal de rechtbank aan het voorwaardelijke gedeelte van de op te leggen gevangenisstraf een contactverbod met [slachtoffer] koppelen.

Omdat de rechtbank meer dan de officier van justitie rekening houdt met de verminderde toerekeningsvatbaarheid van verdachte, is de door de rechtbank op te leggen straf lager dan de officier van justitie heeft gevorderd.

De rechtbank acht het, alles afwegend, passend en geboden om aan verdachte op te leggen een gevangenisstraf voor de duur van 365 dagen met aftrek van het voorarrest, waarvan 364 voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaren, en een taakstraf van 240 uren. De rechtbank zal daarbij de door de reclassering geadviseerde bijzondere voorwaarden opleggen op de wijze zoals zij deze in het dictum zal formuleren. De rechtbank zal de reclassering de opdracht geven toezicht te houden op de naleving door verdachte van de opgelegde bijzondere voorwaarden.

De rechtbank zal verder bevelen dat de genoemde bijzondere voorwaarden en het hierop uit te oefenen reclasseringstoezicht dadelijk uitvoerbaar zijn. Het bewezen verklaarde misdrijf is gericht tegen of veroorzaakt gevaar voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een persoon. Bovendien heeft verdachte zich in het verleden meermaals dreigend en agressief opgesteld jegens [slachtoffer] . De rechtbank is daarom van oordeel dat er ernstig rekening mee moet worden gehouden dat verdachte opnieuw zo’n misdrijf zal begaan.

7. De schade van benadeelde

[bewindvoerder] heeft zich als wettelijk vertegenwoordiger (bewindvoerder) van [slachtoffer] namens hem als benadeelde partij in dit strafproces gevoegd. Ter terechtzitting heeft

[naam] namens de benadeelde partij het woord gevoerd. De benadeelde vordert verdachte te veroordelen tot betaling van een immateriële schadevergoeding van € 16.500,--, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het moment waarop de schade is ontstaan en met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de gevorderde schadevergoeding van de benadeelde partij in zijn geheel toewijsbaar is, te vermeerderen met de wettelijke rente en met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

Gelet op de bepleite vrijspraak, heeft de raadsman verzocht de vordering van de benadeelde partij niet-ontvankelijk te verklaren.

De rechtbank stelt op basis van de gebezigde bewijsmiddelen en de behandeling op de terechtzitting vast dat voldoende verband bestaat tussen het bewezenverklaarde handelen van verdachte en de door de benadeelde partij gestelde schade om te kunnen aannemen dat de benadeelde partij door dit handelen rechtstreekse schade is toegebracht. De rechtbank overweegt verder als volgt.

Op basis van artikel 6:106 lid 1, aanhef en onder b, van het Burgerlijk Wetboek kan een benadeelde partij in beperkte gevallen aanspraak maken op vergoeding van andere schade dan vermogensschade, zoals in het geval dat de benadeelde partij op andere wijze in de persoon is aangetast. Gelet op wat de rechtbank eerder in dit vonnis in de bewijsmotivering en de strafmotivering heeft vastgesteld over de aard van het handelen van verdachte waarvan de benadeelde het slachtoffer is geworden, is de rechtbank van oordeel dat de aard en de ernst van de door verdachte begane normschending en de gevolgen daarvan voor de benadeelde in dit geval onmiskenbaar met zich brengen dat de benadeelde op andere wijze in zijn persoon is aangetast.

De rechtbank zal, rekening houdend met bedragen die door Nederlandse rechters in (enigszins) vergelijkbare gevallen zijn toegekend, de omvang van de immateriële schade naar billijkheid vaststellen op € 8.000,--, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de datum in het midden van de bewezen verklaarde periode, te weten 30 mei 2019. Dat maakt dat de vordering van de benadeelde partij in zoverre wordt toegewezen en voor het overige deel, te weten een bedrag van € 8.500,--, niet-ontvankelijk wordt verklaard. De benadeelde partij kan de vordering in zoverre slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

De benadeelde partij heeft verzocht en de officier van justitie heeft gevorderd de schadevergoedingsmaatregel op te leggen.

De rechtbank zal de maatregel als bedoeld in artikel 36f Sr opleggen, aangezien verdachte jegens de benadeelde partij naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade die door het feit is toegebracht.

Als door de verdachte niet volledig wordt betaald, kan deze verplichting worden aangevuld met 75 (vijfenzeventig) dagen gijzeling, waarbij toepassing van de gijzeling de betalingsverplichting niet opheft.